Δημήτρης Μπιλάλης: «Θα τριπλασιαστεί η ανάγκη για φαρμακευτική κάνναβη»

Να δοθεί άδεια έρευνας με ποικιλίες φαρμακευτικής κάνναβης για THC στα Πανεπιστήμια και να γίνει άμεσα σαφής καθορισμός του τελικού προϊόντος που θα παράγεται, προκειμένου να προχωρήσουν οι μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα, που βρίσκονται εν αναμονή των τελικών τροπολογιών του θεσμικού πλαισίου, ζητά ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, Δημήτρης Μπιλάλης, μέσω της συνέντευξής του στην Εφημερίδα των Συντακτών και τη Βάση Παναγοπούλου που δημοσιεύτηκε στις 26 Απριλίου 2019. Παρακάτω σας μεταφέρουμε αυτούσια τη συνέντευξη:

Δημήτρης Μπιλαλής: «Θα τριπλασιαστεί η ανάγκη για φαρμακευτική κάνναβη»

Συναντηθήκαμε με τον Δημήτρη Μπιλάλη στο γραφείο του και μιλήσαμε για τη συνεισφορά του Γεωπονικού Πανεπιστημίου στις επαφές με επενδυτικά κεφάλαια, το πρό- γραμμα που «τρέχει» σε συνεργασία με τη Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για την παραγωγή ελαίου CBD και πήραμε ένα αξιόλογο κομμάτι γνώσης.

Πού βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση με τη φαρμακευτική κάνναβη;

Εχουμε ολοκληρωμένο θεσμικό πλαί σιο από τον Μάιο του ’18, ενώ αυτήν τη στιγμή οι πληροφορίες μας λένε ότι υπάρχουν τριάντα πέντε αιτήσεις -ίσως έχουν αυξηθεί από χθες ή προχθές- και δύο ήδη εγκεκριμένες άδειες εγκατάστασης. Η μία αφορά την περιοχή της Θεσσαλίας, κοντά στη Λάρισα, η άλλη είναι στην Κορινθία, στο Λουτράκι.

Βέβαια το θεσμικό πλαίσιο έχει ακόμη κάποια κενά, οπότε σίγουρα απαιτούνται κάποιες τροποποιήσεις από τον ΕΟΦ και το υπ. Υγείας, που αφορούν κυρίως τον τύπο του τελικού φαρμακευτικού προϊόντος.

Ο καθηγητής κ. Μπιλαλής.

Εννοείτε περιεκτικότητα, αναγκαίες πιστοποιήσεις, τι ακριβώς;

Το ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά, σε τι μορφή θα είναι το τελικό προϊόν. Αν θα είναι υγρό ή αν θα είναι ξηρή ταξιανθία.

Οι επενδύσεις αυτές είναι ξένων εταιρειών;

Απ’ όσες εμείς συνεργαζόμαστε, στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι ξένα κεφάλαια. Υπάρχουν όμως και ελληνικές επενδύσεις που έχουν ζητήσει και τη βοήθεια του Πανεπιστημίου, οι οποίες προ- σεγγίζουν σε αξία το μισό δισεκατομμύριο συνολικά.

Για τι μεγέθη εκτάσεων μιλάμε;

Οι εκτάσεις κατά μέσο όρο είναι γύρω στα 20 με 30 στρέμματα για κάθε μονάδα. Δεν θα ξεπεράσουμε δηλαδή τα 1.000 στρέμματα συνολικά. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα, νομίζω, κάνει ένα μεγάλο βήμα και δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία να μπει σε έναν νέο χώρο βιομηχανικού φυτού, που θα δώσει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα όσον αφορά το εισόδημα και την απασχόληση.

Γιατί πρέπει να πούμε ότι μια μονάδα σαράντα στρεμμάτων μπορεί να απασχολεί γύρω στα διακόσια άτομα προσωπικό. Οπότε,

αν έχουμε 300 μονάδες με διακόσιους εργαζόμενους, μιλάμε για 6.000 με 7.000 θέσεις εργασίας

Μάλιστα, πολλές από αυτές θα απαιτήσουν μεγάλο αριθμό επιστημόνων, γεωπόνων, φαρμακοποιών και χημικών. Αρα αντιλαμβάνεστε ότι είναι κι ένα βήμα ανάσχεσης του brain drain.

Οι μονάδες θα είναι καθετοποιημένες;

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, πρέπει να υπάρχει πλήρης καθετοποίηση. Δηλαδή, να μπαίνει σπόρος και να βγαίνει φάρμα κο από τη μονάδα. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν θεωρούνται γεωργικές εκμεταλλεύσεις αλλά φαρμακοβιομηχανίες. Και βέβαια έτσι εισάγεται και η γεωπονική επιστήμη στην παραγωγή του φαρμάκου.

Αλλες, πολύ πιο ώριμες χώρες που έχουν προχωρήσει, όπως ο Καναδάς, οι Ην. Πολιτείες, η Νότια Αφρική, η Αυστρα- λία και ιδιαίτερα η Νέα Ζηλανδία και η Τασμανία έχουν καθετοποιημένες μονάδες και μάλιστα οι Αυστραλοί είναι ένα βήμα μπροστά, γιατί παράγουν και οπιούχα σκευάσματα για φαρμακευτική χρήση, για διανομή δηλαδή σε φαρμακεία.

Να ξαναγυρίσουμε στον τύπο του προϊόντος που θα παράγουν οι εταιρείες. Μιλάμε για λάδι CBD ή κρυστάλλους, ταξιανθίες και λάδια THC;

Ο νόμος το 2018 άλλαξε στην Ελλάδα, με έμφαση στην παραγωγή του THC (τε- τραϋδροκανναβινόλη).

Οπως ξέρετε, η κάνναβη παράγει δύο σημαντικές φαρμακευτικές ουσίες. Η μία είναι το CBD (κανναβιδιόλη), που δεν είναι ψυχοτρόπος και προέρχεται από βιομη- χανικές ποικιλίες κάνναβης, των οποίων επιτρέπεται η καλλιέργεια.

Αυτό που μας αφορά είναι η δεύτερη ουσία της φαρμακευτικής κάνναβης, το THC, που έχει ψυχοτρόπους ιδιότητες.

Από τη μια λοιπόν έχουμε τα παραφαρμακευτικά προϊόντα και τρόφιμα (αλεύρι, τσάι, σπόροι, μέχρι και γλειφιτζούρια) και λάδια CBD διαφόρων περιεκτικοτήτων και από την άλλη έχουμε τις ταξιανθίες, κρυστάλλους και λάδια διαφορετικών περιεκτικοτήτων σε THC. Ο κόσμος ακόμη δεν έχει την κατάλληλη γνώση, δεν ξέρει ότι άλλο είναι το CBD και άλλο το THC. Υπάρχει σύγχυση.

Το εξώφυλλο του περιοδικού ΒΙΟ της ΕΦΣΥΝ που φιλοξένησε τη συνέντευξη

Αυτή τη στιγμή πάμε να παραγάγουμε μια γκάμα προϊόντων THC με ετικέτα ξένων εταιρειών ή μιλάμε και για ελληνικό brand;

Πιστεύω, και από τις εταιρείες που υποστηρίζουμε ως Πανεπιστήμιο, ότι επιθυμία τους είναι να εξάγουν στη Γερμανία κυρίως ξηρό ανθό (ταξιανθίες). Η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη αγορά αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη. Το σύστημα διανομής κάνναβης στη χώρα ξεπερνά τα πέντε δισεκατομμύρια ετησίως και εκτιμούν ότι μέχρι το 2025 θα είναι γύρω στα 12 δισ.

Με όσες γερμανικές εταιρείες έχουμε μιλήσει, διαπιστευμένες από το υπ. Υγείας της Γερμανίας για διανομή κάνναβης, το 90% των σκευασμάτων είναι ξηρός ανθός

Αρα κι εμείς πρέπει να προσαρμόσουμε το τελικό προϊόν μας στις απαιτήσεις της αγοράς, της γερμανικής εν προκειμένω, γιατί είναι η κυρίαρχη αγορά που θα εξάγουμε.

Επομένως, θα πρέπει να εξάγουμε σύμφωνα και με τη νομοθεσία του κράτους υποδοχής του προϊόντος, που σημαίνει σύμφωνα με τα CMP’s (Good Manufacture Practices), απαραίτητα για την πιστοποίησή του ως ασφαλούς για χρήση προϊόντος και σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αγοράς.

Επομένως οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν ήδη συνάψει συμφωνίες για να ξέρουν πώς θα κινηθούν.

Φυσικά. Συμφωνία ναι μεν μπορεί να κάνει σήμερα μια εταιρεία, αλλά εάν δεν καταλήξουμε στη μορφή του τελικού φαρμακευτικού προϊόντος σύμφωνα με το υπ. Υγείας, θα είμαστε υπόλογοι ως χώρα έναντι των επενδυτών.

Ενα μεγάλο επενδυτικό σχέδιο, μια επένδυση δώδεκα, δεκαπέντε, είκοσι εκατ. ευρώ που είναι η κάθε μονάδα, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι ένα ρίσκο, το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί και να υποστηριχτεί και από το θεσμικό πλαίσιο.

Μάλιστα, οι μέχρι τώρα καθυστερήσεις ανησυχώ ότι αναστέλλουν την επιθυμία των επενδυτών, δεδομένου ότι σιγά σιγά εμφανίζονται χώρες, όπως η Πορτογαλία, που τροποποιούν το θεσμικό τους πλαίσιο για να μπουν κι αυτές, γιατί είδαν την ευκαιρία της Ελλάδας. Οπως και η γείτων χώρα, η Τουρκία, που ξεκινάει τη διαδικασία αλλαγής της νομοθεσίας της, και η Ιταλία που επίσης έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της.

Αρα, δεν πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία, ακόμη και στον ανταγωνισμό, η χώρα να μπει στην πράσινη βιομηχανία. Πράσινη βιομηχανία είναι να φτιάχνεις φάρμακα από φυτά, να φτιάχνεις απορρυπαντικά φιλικά στο περιβάλλον…

Που είναι ο στόχος για αειφόρο ανάπτυξη όπως τίθεται από την Ε.Ε.

Ακριβώς. Και μάλιστα σε έναν τομέα υψηλού επενδυτικού κεφαλαίου και υψηλής απόδοσης.

Τι έγινε στην Ελλάδα και ξαφνικά βιώσαμε αυτήν την έκρηξη επιχειρηματικής δραστηριοποίησης γύρω από την κάνναβη; Ενώ δεν υπήρχε καν σαν λέξη στο λεξιλόγιό μας, μέσα σε δυο-τρία χρόνια έχουμε φτάσει στην πλήρη αναστροφή του κλίματος.

Η πρώτη φορά που αναφέρθηκα στην κάνναβη ήταν το 2004, τονίζοντας ότι πι- στεύω στις βιομηχανικές καλλιέργειες και στην καλλιέργεια κάνναβης, που πιθανόν να γίνει ο σύγχρονος καπνός στην επο- χή μας. Συνέβησαν διάφορα. Κατ’ αρχήν η κοινωνία ωρίμασε, βελτίωσε τη γνώμη της, κατάλαβε ότι δεν είναι ένα κακό φυτό. Συνήθως κακή χρήση υπάρχει, το φυτό δεν φταίει σε τίποτα.

Το δεύτερο ήταν ότι εξοικειωθήκαμε με τη βιομηχανική κάνναβη που άρχισε να μπαίνει στις καλλιέργειες για άλλες χρήσεις. Για ίνα, για μονωτικά, για πάνελ, για χαρτί κ.ο.κ.

Επίσης, στον δυτικό κόσμο ένα άλλο στοιχείο που εισήγαγε πλέον την κάνναβη, είναι ότι χώρες όπως ο Καναδάς, οι Ην. Πολιτείες μπήκαν δυναμικά στην καλλιέργεια της φαρμακευτικής κάνναβης. Στη συνέχεια χώρες, όπως η Γερμανία, άρχισαν να το διανέμουν και να το συνταγογραφούν επίσημα στην κάρτα ασθενούς.

Ετσι, η ανάγκη να εξασφαλίσουν αυτές οι χώρες τις απαραίτητες ποσότητες για το δίκτυο εμπορίας τους ώστε να καλύψουν τους ασθενείς τους, οδήγησε σε μια πίεση, η οποία συνδυάστηκε με την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που έριξαν την THC από τον πίνακα Α (ναρκωτικών ουσιών) στον πίνακα Β, στις ήπιες δηλαδή ψυχοτρόπους ουσίες, ανοίγοντας ένα παράθυρο να ξαναφέρουμε την καλλιέργεια στο προσκήνιο.

Στο ερώτημα «και γιατί στην Ελλάδα;» νομίζω ότι υπήρξε ένα καλό πολιτικό timing, με ανθρώπους με ανοιχτά μυαλά που μπόρεσαν να δουν την ευκαιρία που αναδυόταν, απ’ όλα τα υπουργεία θα έλεγα, από το Γεωργίας, το Υγείας, το Προστασίας του Πολίτη, το Δικαιοσύνης και το Ανάπτυξης, γιατί εμπλέκονται πάρα πολλοί φορείς.

Εχουμε να επιδείξουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα στην καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης;

Η Ελλάδα έχει διάφορα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Το ένα είναι ο ήλιος. Το 50% του κόστους παραγωγής στον Καναδά είναι ο ηλεκτρισμός. Αρα μειώνουμε το κόστος παραγωγής όσον αφορά τις απαιτήσεις σε φως.

Το δεύτερο είναι ότι η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε. και μπορεί εύκολα να στείλει προϊόν στη Γερμανία, που όπως σας είπα είναι η μεγαλύτερη αγορά αυτήν τη στιγμή. Συν το μικρό κόστος παραγωγής σε σχέση με άλλες χώρες. Γι’ αυτό έγινε η μεγάλη έκρηξη.

Κι αμέσως μόλις άλλαξε η εθνική μας νομοθεσία -εγώ δεν περίμενα τόσο μεγάλο αριθμό αιτήσεων, θα περάσουμε τις πενήντα αιτήσεις- συνεχώς κάνουμε συναντήσεις στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο με μεγάλες εταιρείες που εκφράζουν ενδιαφέρον να επενδύσουν. Μπορώ να πω μάλιστα ότι πρώτα ξεκίνησαν οι μικρότεροι επενδυτές και οι πολύ μεγάλοι ακολουθούν τώρα.

Γι’ αυτό επιμένω ότι πρέπει άμεσα να ετοιμάσουμε πλήρως το θεσμικό μας πλαίσιο.

Κάποιοι επενδυτές εκφράζουν επιθυμία για 100, 150 στρέμματα, μιλάμε δηλαδή για 100, 150 και πλέον εκατομμύρια μόνο η επένδυση

Οχι, δεν μπορώ να αναφερθώ ονομαστικά, γιατί έχουμε συνάψει συμβάσεις μαζί τους ως ΓΠΑ.

Μπορώ να σας πω όμως ότι υπάρχει εταιρεία που ενδιαφέρεται για παραγωγή CBD, για υπαίθρια δηλαδή καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης χαμηλής περιεκτικότητας σε THC, κι έχει ένα πλάνο να φτάσει τα 100.000 στρέμματα. Μιλάμε για τεράστια έκταση.

Επαναλαμβάνω ότι η καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης είναι υψηλής βιοτεχνολογικής γνώσης, καθετοποιημένη, αποκλειστικά και
μόνο σε θερμοκήπια, σε διαφορετικούς χώρους κάθε στάδιο της καλλιέργειας και επεξεργασίας, είναι σαν ένα μικρό εργοστάσιο.

Οσον αφορά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αυτών των μονάδων, γιατί ακούω πάρα πολλά τρελά πράγματα για τις μονά- δες που γίνονται στη Θήβα, ότι θα ρυπαν- θεί το κανάλι της Υλίκης που τροφοδοτεί την Αθήνα με νερό κ.λπ.

Τον διακόπτω παραξενεμένη

Μα, τέτοιες μονάδες δεν θα έχουν και επεξεργασία των αποβλήτων τους;

Τα πάντα. Είναι υπερσύγχρονες. Αλλά είναι λίγο ειρωνικό να λέγονται τέτοια πράγματα, όταν δίπλα υπάρχουν καλλι- έργειες με καλαμπόκι και βαμβάκι, όπου πέφτουν λιπάσματα και ζιζανιοκτόνα. Κι όπως ξέρουμε, ένα εντομοκτόνο σε ultra low ψεκασμό με τον αέρα μπορεί να μεταφερθεί έως και 20 χιλιόμετρα.

Κι εδώ που θα έχουμε κλειστές μονάδες, που είναι κλειστές όχι για να μη βγει κάτι έξω, αλλά για να μην μπει τίποτα μέσα -σε επίπεδο μικροβίων και χημικών αναφερόμαστε-, μιλάνε για μη φιλοπεριβαλλοντική καλλιέργεια;

Να πούμε ότι η καλλιέργεια φαρμα- κευτικής κάνναβης είναι αποκλειστικά βιολογική.

Ακριβώς! Γιατί για να στείλουμε στη Γερμανία προϊόν, οι Γερμανοί θέλουν να αποδείξουμε ότι παράγουμε με ασφαλή τρόπο, ότι καλύπτουμε τα GMP’s. Οτι ακολουθούμε δηλαδή και τα Good Agriculture και τα Good Μanufacture Practices, έτσι ώστε το τελικό προϊόν να μην έχει α) μικροβι- ακό φορτίο, β) αγρο- χημικά, γ) βαρέα μέταλλα.

Επομένως ό,τι υδατοδιαλυτά λιπά- σματα ρίξεις ή ό,τι χρειαστείς για την κα ταπολέμηση αφίδων, μυκήτων, εντόμων, το κάνεις μόνο με organic σκευάσματα. Γιατί αν ψεκάσεις το προϊόν με αγροχημικά, δεν μπορείς να το πουλήσεις. Το πετάς και μαζί του πετάς και τα εκατομμύριά σου. Επομένως είναι φιλοπεριβαλλοντική καλλιέργεια.

Ξέρετε, πιστεύω ότι η πράσινη ανά- πτυξη, το να σέβεσαι το περιβάλλον, το να παράγεις ένα ασφαλές προϊόν, είναι ιερή πράξη για έναν καλλιεργητή και σχετίζε- ται πολλές φορές και με τη συνείδηση του γεωπόνου. Οποιος σέβεται το περιβάλλον σε πρώτο βαθμό, σέβεται και τον άνθρωπο. Ενώ το αντίθετο δεν συμβαίνει πάντα. Δεν μπορεί ο αναπτυγμένος δυτικός κόσμος να ακολουθεί σήμερα τα αγροχημικά ως τη μοναδική λύση και διέξοδο.

Σε αυτές τις επενδύσεις πώς συμμετέχετε;

Στον σχεδιασμό γραμμής παραγωγής, στη βελτίωση των ποικιλιών και του πολ- λαπλασιαστικού υλικού, στην εκπαίδευση προσωπικού ως Πανεπιστήμιο, αλλά από τη στιγμή που θα ξεκινήσουν να λειτουρ- γούν και στο κομμάτι έρευνας και ανά- πτυξης.

Στην Ελλάδα χρειαζόμαστε ακόμη μία αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο, που θα δίνει το δικαίωμα σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και κλινικές να κάνουν έρευνα για το THC, υπό όρους πάντα (συγκεκριμένα θερμο- κήπια, με φύλαξη, με κλείδωμα κ.λπ.). Κι αυτό είναι στρατηγικό βήμα. Γιατί; Γιατί αν μου δώσει το δικαίωμα να κάνω έρευνα στο Πανεπιστήμιο, θα παραγάγω μια τεχνογνωσία που θα μπορώ να την εξάγω από το πανεπιστήμιο και να
παραγάγω και επιστήμονες που θα μπορούν να δουλέψουν σε πολλές εταιρείες.

Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να πηγαίνω μέσα στις εταιρείες και να κάνω κατά παραγγελία την έρευνα. Αυτό θα περιορίσει όμως το δικό μου εκπαιδευτικό προϊόν και το δικό μου εκπαιδευτικό αγαθό.

Μα και της χώρας το αγαθό.

Ακριβώς. Η Ελλάδα θα είναι σε θέση -αν γίνει αυτή η αλλαγή της τροπολογίας- να εξαγάγει τεχνογνωσία, να εξάγουμε τα δικά μας μυαλά και να διατηρήσει η χώρα την πρωτοκαθεδρία. Αν η Ελλάδα είναι η χώρα που θα μπει πρώτη στην παραγωγή και θα παραγάγει τεχνογνωσία, οποιαδή- ποτε άλλη χώρα υποστηρίξουμε, θα είναι δορυφόρος της χώρας που αναπτύσσει τη γνώση. Το ίδιο δηλαδή που έγινε στην Αμερική με τη Silicon Valley, που κράτη- σαν την τεχνογνωσία και την άνοιξαν στα πανεπιστήμια.

Μιλήσατε για άλλο ένα πρόγραμμα που «τρέχει» το ΓΠΑ σε σχέση με τη βιομηχανική κάνναβη.

Σε κοινή πρόταση που κάναμε με τη Φαρμακευτική Σχολή -το εργαστήριο του κ. Σκαλτσούνη και το δικό μας εργαστήριο Γεωργίας- «τρέχουμε» ένα ερευνητικό πρόγραμμα, όπου θα αξιολογήσουμε τη βιολογική καλλιέργεια επτά – οκτώ κύριων ποικιλιών που είναι προσαρμοσμένες για την Ελλάδα. Εμείς ήδη επί τρία χρόνια καλλιεργούμε κάνναβη και αξιολογούμε τις ποικιλίες. Τώρα όμως θα το κάνουμε στο πλαίσιο προγράμματος πιο ολοκληρωμένα. Για να δούμε τι; Πώς η βιολογική γεωργία, η τεχνική καλλιέργειας και η ποικιλία διαφοροποιούν το CBD στο φυτό της κάνναβης.

Ταυτόχρονα θα πάρουμε πάνω από 100 δείγματα καιερωτηματολόγια από όλες τις καλλιέργειες, σε όποια περιοχή κι αν καλλιεργηθούν τα επό- μενα δύο χρόνια, για να δούμε πώς η περιοχή, οι συνθήκες καλλιέργειας και η ποικιλία αυξάνουν, μειώνουν ή βελτιώνουν την περιεκτικότητα σε CBD, προκειμένου να καταλήξουμε σε τελικές προτάσεις για τους παραγωγούς που θέλουν να παράξουν CBD, ποια είναι δηλαδή η καλύτερη ποικιλία για κάθε περιοχή.

Και βέβαια μιλάμε πάντα για υπαίθρια καλ λιέργεια. Δεδομένου ότι το CBD κυρίως είναι για τρόφιμα και παραφαρμακευτικά προϊόντα (κρέμες, σαμπουάν, αλοιφές), δεν είναι για φάρμακο, το κόστος καλλιέργειας σε θερμοκηπιακές μονάδες θα ήταν υπερπολλαπλάσιο, οπότε οι παραγωγοί δεν θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.

Ποιοι αγρότες θα βάλουν κάνναβη;

Οσοι έβαζαν καλαμπόκι, γιατί έχει περίπου την ίδια καλλιεργητική τεχνική και χρειάζονται τα ίδια μηχανήματα συγκομιδής.

Κάποιοι λένε ότι πρόκειται για ενεργοβόρο καλλιέργεια. Οτι απαιτεί πολύ νερό.

(Χαμογελάει). Θέλει τόσο νερό όσο και το καλαμπόκι. Κι αυτή τη στιγμή το καλαμπόκι καλλιεργείται σε ενάμισι εκατ. στρέμματα τουλάχιστον. Η κάνναβη σε ιδανικό σενάριο το πολύ να φτάσει τα 50- 100 χιλιάδες στρέμματα.

Main Menu