Κι όμως η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι η Τζαμάικα της Ευρώπης κι οι νεοέλληνες να κυκλοφορούμε σήμερα με ράστα μαλλί, απολαμβάνοντας τις χαρές της ζωής χωρίς άγχος και αγωνία. Όμως, κατά τα ελληνικά ήθη και έθιμα, πριν καν υπάρξει η ρέγκε… μας πήραν και τα βόδια.
Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Ρασταφάρι, ο βασιλέας σύμβολο που έδωσε το όνομά του στη θρησκεία που συνδέθηκε όσο καμία άλλη σύγχρονη θρησκεία με τη χρήση της κάνναβης στις ιεροτελεστίες της, υπήρξε πρόσωπο πραγματικό. Ακόμη λιγότεροι ότι ως αντι-Βασιλέας της Αβησυνίας, της σημερινής Αιθιοπίας, πραγματοποίησε το 1924 επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας.
Κι αν όμως ανακαλύπτουμε ένα μικρό κενό όσο αφορά στις γνώσεις μας, αυτό δε θα πρέπει να μας αγχώνει μιας και την κεντρική ιδέα του μαθήματος αποκλείεται να μην την έχουμε κάνει κτήμα μας ως νεοέλληνες:
Ο Αντι-Βασιλεύς Ρασταφάρι και επί της γης εκπρόσωπος του θεού της ρέγκε και της κάνναβης, κατά την επίσημη επίσκεψή του μας λυπήθηκε και μας δώρισε 300 βόδια. Τα οποία βόδια, κατά τα ελληνικά ήθη και έθιμα, μας στοίχισαν μετά τη μεσολάβηση επιτήδειων εργολάβων τριπλάσια από όσο θα μας κόστιζαν εάν τα αγοράζαμε νεογνά και τα εκτρέφαμε μόνοι μας.
[Του Αποστόλη Καπαρουδάκη]
Ας δούμε όμως αναλυτικότερα τι συνέβη τότε:
Τον Αύγουστο του 1924 έκανε την εμφάνισή του στην Αθήνα, για επίσημη επίσκεψη ο Αντιβασιλέας της Αβησσυνίας Ρας Τάφαρι Μακάνεν. Όταν μιλάμε για Αβυσσηνία, τη σημερινή Αιθιοπία αναφερόμαστε σε μια υποανάπτυκτη και φτωχή χώρα, χώρα τόσο φτωχή που κανένα Ευρωπαϊκό Έθνος, με εξαίρεση τη Φασιστική Ιταλία δεν είχε διανοηθεί να της στερήσει την ελευθερία και να τη μετατρέψει σε αποικία του.
Διαβάστε το αναλυτικό μας αφιέρωμα: Η ιστορία και ο ρόλος της κάνναβης στο Ρασταφαριανό Κίνημα
Το κίνημα του Ρασταφαριανισμού έμελε να ξεκινήσει ως ιδέα λίγα χρόνια αργότερα, στις αρχές του 1930, από τις φτωχογειτονιές της Τζαμάικα. Το κίνημα γεννήθηκε από την πεποίθηση του Τζαμαϊκανού Λέοναρντ Χάουελ ότι ο Αυτοκράτορας της Αιθιοπίας, Χαϊλέ Σελασιέ Ι, ήταν ο Μεσσίας, δηλαδή η παρουσία του Θεού (Jah) στη Γη. Ο Χάουελ, προώθησε ουσιαστικά τη λατρεία του Σελασιέ ως Θεού επί της Γης, ως την εκπλήρωση της προφητείας του πολιτικού ακτιβιστή Μάρκους Γκάρβεϊ.
Όταν ο Σελασιέ επισκέφθηκε το 1924 την Ελλάδα ήταν ακόμη Αντιβασιλέας και επισήμως τουλάχιστον χριστιανός.
Ο Ρας Ταφάρι φωτογραφίζεται με τους Παύλο Κουντουριώτη και τον μετέπειτα «ανταγωνιστή του» Αρχιεπίσκοπο Διονύσιο Α΄.
Ο Βασιλεύς Ρασταφάρι μας λυπήθηκε και μας χάρισε 300 βόδια
Το χρονικό της επίσκεψης του Αιθίοπα διαδόχου στην Ελλάδα
Η επίσημη επίσκεψη του Ρας Ταφάρι – Μακονέν, διαδόχου του θρόνου της Αβησσυνίας, στην Αθήνα έγινε στις 19 Αυγούστου 1924. Η υποδοχή των Ελλήνων υπήρξε αποθεωτική: ήδη στο Φάληρο όταν κατέφθασε το βασιλικό ατμόπλοιο, βρίσκονταν στην προκυμαία ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης και ο Πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης.
Ακολούθησε δοξολογία (ο Ρας Ταφάρι ήταν χριστιανός, άλλωστε η ανάδειξή του σε μεσία του ρασταφαριανισμού έγινε μετά το 1930 ) και επίσημο γεύμα στο κυβερνείο όπου ο Κουντουριώτης παρασημοφόρησε όλους τους Αιθίοπες επισήμους που συμμετείχαν στην αποστολή.
Την επομένη, ο Ταφάρι επισκέφθηκε μουσεία και Αρχαιολογικούς χώρους στην Αθήνα, την Ακρόπολη και μετά τίμησε με την παρουσία του αγώνες στίβου που έγιναν προς τιμήν του στο Παναθηναϊκό στάδιο. Στον χώρο υπήρχαν τιμητικά αγήματα όλων των μονάδων που στρατωνίζονταν στην Αθήνα, ενώ η μουσική της δημοκρατικής φρουράς παιάνιζε εμβατήρια κατά την διάρκεια της τελετής.
Σε ειδική τελετή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οι ρήτορες έπλεξαν το εγκώμιο του διαδόχου υπενθυμίζοντας τους Ιστορικούς δεσμούς των δύο λαών που εγκαινιάστηκαν 16 αιώνες πριν, που έχουν να κάνουν κυρίως με την διάδοση του Χριστιανισμού από την Αλεξάνδρεια.
Ο Ταφάρι έπλεξε το εγκώμιο του Αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού και ευχαρίστησε όλους τους Έλληνες για την ομολογουμένως εξαιρετική υποδοχή που του έκαναν.
Κατά την επίσκεψη του σε Φιλανθρωπικά ιδρύματα δώρισε 100.000 δρχ, ενώ επισκέφθηκε και τους προσφυγικούς καταυλισμούς των Αθηνών και δώρισε 300 βόδια από την πατρίδα του ως μια ελάχιστη συμβολή στην αποκατάσταση τους. Η Ελληνική κυβέρνηση αποδέχτηκε το δώρο του διαδόχου και για να τον τιμήσει του διέθεσε ένα ατμόπλοιο για το ταξίδι της επιστροφής.
Το οικονομικό σκάνδαλο των 300 βοδιών
Δεν είχαμε ούτε τα εισιτήρια για τη διώρυγα του Σουέζ
Το απόσπασμα από τα πρακτικά της Βουλής όπου και αποκαλύπτεται το σκάνδαλο:
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ ΤΗΣ 13ης ΜΑΙΟΥ 1925
Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Είναι γελοίον ύστερα από τόσον καιρόν να έρχωνται παλαιαί επερωτήσεις, αλλά το λάθος δεν είναι ιδικόν μου. Η επερώτησις υπεβλήθη εγκαίρως. Η υπόθεσις των βοδιών του Ράς – Τάφαρι αποτελεί εν μικρόν σκάνδαλον εκ των πολλών. Εστοίχισεν η μετακόμισις των βοών 2.000 λίρας, ενώ προσεφέρετο Γαλλική Εταιρία να μετακομίση τα βόδια αυτά προς δύο λίρας το ένα, δηλαδή αντί 800 λιρών, εξωδεύσαμεν 2.000. Ως εξής έγινεν η περίφημος αυτή, αποστολή. Εστάλη εν ατμόπλοιον διανύον δύο μίλλια καθ’ ώραν.
Το ατμόπλοιον αυτό εσκάλωσεν εις το Σουέζ, διότι δεν είχε τα διόδια. Εξευτελισμός της Ελλάδος. Τηλεγραφικώς τότε δια του Πρεσβευτού της Ελλάδος εν Παρισίοις παρεκαλείτο η Εταιρία [2] όπως απαλλαγή η Ελλάς των διοδίων, διότι επρόκειτο δια τους πρόσφυγας.Επί δέκα ημέρας υπέστη η Ελληνική σημαία τον εξευτελισμόν εις το Σουέζ να περιμένη την απάντησιν.
Επί τέλους δεν απηλλάγη και εστάλησαν 1200 λίραι δια διόδια.Κατόπιν ο πλους διήρκεσε 30 ημέρας, ενώ γνωρίζετε ότι το όλον ταξίδιον έως τον λιμένα του Τζιμπουτί [3] είναι οκτώ το πολύ ημερών.Αντί λοιπόν 8 ημέρας, έκαμε το ατμόπλοιον 30 ημέρας. Έκαψε κάρβουνα κατά προσέγγισιν 500 τόννους, επλήρωσε λιμενικά εις το Τζιμπουτί 160 λίρας, επλήρωσεν εις τα πληρώματα μεγαλυτέρους μισθούς κλπ. Το όλον 2.000 λίρας Ενώ όλους αυτούς τους εξευτελισμούς και τα έξοδα ηδυνάμεθα να τα αποφύγωμεν, αν εδεχόμεθα την προσφοράν της Γαλλικής Εταιρίας, η οποία με 800 λίρας ηδύνατο, να φέρη τα βόδια.
Τώρα ποίος είναι ο υπεύθυνος;
.
ΤΙΝΕΣ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΙ. Κανείς.
.
Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δέν κάμω την επερώτησιν δια την επερώτησιν αυτήν καθ’ εαυτήν, άλλ’ όπως εκ του όνυχος κρίνωμεν τον λέοντα και εκ του βοός την όλην βοϊδικήν κατάστασιν. Η Κυβέρνησις αντί να εξετάση άλλα ζητήματα, ηθέλησε να κάμη εκστρατείαν εις την Αβησσυνίαν. Αν τουλάχιστον εστέλλετο κανέν επίσημον υποκείμενον να χαιρετίση τον Ρας – Τάφαρι και να ευχαριστήση αυτόν δια την επίσκεψίν του εις τους πρόπαδας της Ακροπόλεως, θα το εδεχόμην. Αλλ’ εστάλη εις κτηνίατρος, ο οποίος εμερίμνησεν επί ημέρας δια να κατεβάσουν τα βόδια απο τα υψώματα της Αβυσσηνίας. Εν τω μεταξύ τα βόδια εσκοτώνοντο και εγένετο μία κωμωδία εις βάρος του Ελληνικού Κράτους. Εν τέλει τα βόδια, τα οποία μετεφέρθησαν εδώ δια να δοθώσιν εις τους πρόσφυγας, επωλήθησαν προς σφαγήν, διότι δεν ηδύναντο να χρησιμεύσουν εις τους πρόσφυγας. Τι έγινεν έπειτα δεν ηξεύρω. Ηθέλησα να μάθω τι εξεκαθάρισεν αυτή η υπόθεσις και τι έλλειμμα αφήκεν…
.
Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. (Πρωθυπουργός). Δεν εζητήσατε αυτό ατυχώς. Έπρεπε να υποβάλητε μίαν ερώτησιν και να ζητήσητε να κατατεθή λογαριασμός.
Κ. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ. Ηδύναντο να κατατεθώσιν αυταί αι πληροφορίαι.
Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Ακούσατε τι λέγω; Επερωτώ τους κ.κ. Υπουργούς των Εξωτερικών και της Προνοίας να πληροφορήσουν την Συνέλευσιν πόσα εστοίχισεν η μεταφορά των βοών, πόσα εισεπράχθησαν εκ της πωλήσεως αυτών και διατί η Κυβέρνησις δεν επροτίμησε την ιδιωτικήν μεταφοράν.
.
Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. Όταν ζητείτε πληροφορίας, δεν δύνασθε να επερωτάτε. Δύνασθε να ζητήσητε πληροφορίας. Η αίτησις αύτη περί των πληροφοριών πέμπεται εις τα γραφεία των οικείων Υπουργείων, τα γραφεία παρέχουσι τας πληροφορίας προς τον Υπουργόν, ο οποίος ανακοινοί ταύτας δια τον ερωτώντα πληρεξούσιον. Μετά ταύτα, αν δεν είναι ευχαριστημένος ο ερωτών πληρεξούσιος, υποβάλλει τακτικήν επερώτησιν.
Επειδή όμως υμείς προέβητε εις επερώτησιν, διότι φείδεσθε των δημοσίων χρημάτων, έχω να σας είπω τα εξής : Η Κυβέρνησις ευρέθη, προ αποδοχής της δωρεάς ταύτης, απησχολήθημεν περί αυτής εν Υπουργικώ Συμβουλίω και από την εισήγησιν την οποίαν μας έκαμεν ο τότε Υπουργός επί της Προνοίας κ. Ορφανίδης, είδομεν ότι τα έξοδα ήσαν τόσα, ώστε δεν θα απέμενε σχεδόν ενεργητικόν εξ όλης αυτής της υποθέσεως. Αλλά πάντως, εφ’ όσον πρόκειται περί ευγενούς προσφοράς φίλου ηγεμόνος, την οποίαν είχεν ήδη αποδεχθή το Κράτος, βεβαίως δεν θα ήτο ευπρεπές ημείς κατόπιν να την αποκρούσωμεν, δηλούντες, ότι δεν θέλαμεν την προσφοράν λόγω των εξόδων της μεταφοράς. Τούτο θα ήτο εν είδος επαιτείας, όπως ο δωρητής αναλάβη τα έξοδα της μεταφοράς.
Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Εζητήσατε από καμμίαν Εταιρίαν προσφοράν δια τον ναύλον;
Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. Εγώ σας λέγω, τι ενθυμούμαι από εισήγησιν του τότε αρμοδίου Υπουργού επί της Προνοίας. Με ερωτάτε, αν εζητήσαμεν προσφοράς. Σας απαντώ ότι δεν είχομεν καιρόν να ζητήσωμεν τοιαύτας. Εκρίθη σκόπιμον και εγένετο εισήγησις εις το Υπουργικόν Συμβούλιον από τον αρμόδιον Υπουργόν, ότι το σχετικώς ολιγώτερον δαπανηρόν ήτο να στείλωμεν ημείς ιδικόν μας ατμόπλοιον, διότι εν τω μεταξύ είχε ληφθή και τηλεγράφημα εις το Υπουργείον Προνοίας ότι τα βόδια ανεχώμησαν από τα υψώματα της Αβησσυνίας καΙ επρόκειτο να κατέλθουν εις την παραλίαν.
Δυστυχώς δε εν τω μεταξύ δεν υπήρχε τόπος ώστε να δύνανται ασφαλώς να διανυκτερεύωσιν και διημερεύωσιν. Εστείλαμεν λοιπόν τό πλοίον, το οποίον κατά τας τότε γενομένας ερεύνας θα εκόστιζεν όσον το δυνατόν ολιγώτερον.
Επροσπαθήσαμεν ώστε αι δαπάναι να είναι όσον το δυνατόν ολιγώτεραι. Λάβατε δε και τούτο υπ’ όψιν ότι συνήθως τα βραδύπλοια ατμόπλοια καταναλίσκουν ολιγώτερον άνθρακα απ’ ό,τι καταναλίσκουσι τα ταχύπλοα.
Όταν ήλθον οι βόες, είδομεν ότι δεν ήταν κατάλληλοι δια τους πρόσφυγας, διότι δεν ήτο δυνατόν να εγκληματισθώσιν. Απεφασίσθη να πωληθώσι δια πλειστηριασμού, ώστε να απολαύσωσι την ανωτάτην δυνατήν τιμήν και να διατεθή το ποσόν υπέρ των προσφύγων.
Τούτο και εγένετο. Δηλαδή επροσπαθήσαμεν, όσον ήτο δυνατόν, και κατά την μεταφοράν αυτών και κατά τον πλειστηριασμόν να κάμωμεν πάσαν δυνατήν οικοναμίαν.
Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Εγώ δεν ήλεγξα την Κυβέρνησιν διότι απεδέχθη την δωρεάν, αλλά διότι χωρίς να εξετάση και εύρη το ευθηνότερον μέσον έστειλεν εν ατμόπλοιον το οποίον εστοίχισεν 2.000 λίρας και δεν τω εδόθησαν τα διόδια, ώστε παρέμεινεν επί δέκα ημέρας εις το Σουέζ, ενώ ηδύναντο να μεταφερθούν προς δύο μόνον λίρας κατά κεφαλήν. Πρόκειται λοιπόν περί απερισκεψίας, ήτις τόσον πολύ εστοίχισεν εις το Δημόσιον. Η απάντησίς σας δεν είναι ικανοποιητική. Άρα και η δωρεά του Ρας – Τάφαρι υπήρξε δώρον άδωρον.
ΕΙΣ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΣ. Εν πάση περιπτώσει το προϊόν το εκ της πωλήσεως των βοών αυτών εκάλυψε την δαπάνην και αφήκε και εν περίσσευμα.
Α.ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. Εις την απορίαν του κ. πληρεξουσίου Αθηνών — Πειραιώς, δύνομαι να είπω, ότι ήλθον τηλεγραφήματα ότι τα βόδια ανεχώρησαν και κατήρχοντο προς την παραλίαν και ως εκ τούτου εθεωρήσαμεν ότι έπρεπε αντί να προκαλέσωμεν προσφοράς μειοδοσίας, να στείλωμεν ως τάχιστα ατμόπλοιον. Τώρα μάλιστα ενθυμούμαι ότι μας υπεδείχθη τότε ότι, επειδή επρόκειτο περί σκοπού όχι κερδοσκοπικού, πιθανόν η διώρυξ του Σουέζ να μη θελήση να λάβη τα διόδια.
Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Όχι.
Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ. (Υπουργός της Εθνικής Οικονομίας). Είπεν ο αγορεύων ότι δεν εζητήθησαν τιμαί από τας ατμοπλοϊκάς Εταιρίας δια την μεταφοράν των βοών από το Σουέζ. Αυτό δεν είναι ακριβές. Εζητήσαμεν τιμάς και από την διεύθυνσιν Μεταφορών, αλλά τα ναύλα τα οποία εζήτουν οι κύριοι αυτοί ήσαν υπερβολικά. Τότε ηναγκάσθημεν να στείλωμεν το ατμόπλοιον εκείνο, δια το οποίον δεν είναι ακριβές ότι διήνυε μόνον 2 μίλια.
Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δύο μήνας ταξίδι έκαμε το όλον. Τώρα αυτά βεβαίως είναι μικρά πράγματα, αλλά μεγαλύτερα γίνονται. Αλλ’ είναι και αυτά χαρακτηριστικά της όλης καταστάσεως.
Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ. Κύριε συνάδελφε, 10 λίρας μας είχον ζητήσει δι’ έκάστην κεφαλήν προς μεταφοράν.
Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Κύριε, επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργέ, θα μοι επιτρέψητε να το αμφισβητήσω τούτο. Τα ατμόπλοια όλα, τα οποία μεταφέρουν ζώα από την Κύπρον, λαμβάνουν 15 σελλίνια. Η Γαλλική Εταιρία σας εζήτησε 40 σελλίνια.
Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ. Οι βόες ήσαν καθ’ οδόν τότε.
Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δεν ήσαν καθ’ οδόν. Έμενε το ατμόπλοιον εις το Τζιμπουτί 10 ημέρας και ανέμενε να κατέλθουν τα βόδια από τα βουνά.
Σ. ΓΟΝΑΤΑΣ. Μεταξύ Κύπρου και Τζιμπουτί υπάρχει μεγάλη διαφορά αποστάσεως;
Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δι’ αυτό η διαφορά 15 — 40 σελλινίων;
- Υποσημειώσεις:
[1] Ο μελλοντικός Αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ. - [2] Η εταιρία εκμεταλλεύσεως της διώρυγος του Σουέζ.
- [3] Η Αβησσυνία δεν είχε τότε διέξοδον εις την Ερυθράν θάλασσαν. Το Τζιμπουτί είναι λιμήν της Γαλλικής Σομαλίας. Εις αυτό όμως καταλήγει σιδηροδρομική γραμμή από την πρωτεύουσαν της Αβησυνίας Αδίς — Αμττέμττα.
