Το μακρινό καλοκαίρι του 2005, η χώρα είχε Πρωθυπουργό της τον Κώστα Καραμανλή. Είχαν πλέον κλείσει οι τρύπες στους δρόμους της Αθήνας, που στην προσπάθειά της να πραγματοποιήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες σκάβονταν τον προηγούμενο χρόνο ανηλεώς θυμίζοντας ροκφόρ. Κι αν οι τρύπες στους δρόμους είχαν κλείσει, εκείνες στα ταμεία της χώρας από το πρόσφατο τότε Ολυμπιακό φαγοπότι, είχαν μόλις ανοίξει. Και μιας και μιλάμε για κάνναβη, καθ ύλη αρμόδιοι υπουργοί ήταν σε εκείνη την κυβέρνηση ο Γιώργος Βουλγαράκης Δημοσίας Τάξεως, ο Σάββας Τσιτουρίδης Αγροτικής Ανάπτυξης και ο Νικήτας Κακλαμάνης που βρίσκονταν στο υπουργείο Υγείας .

Επίσης το μακρινό 2005,  ο κόσμος διάβαζε ακόμη εφημερίδες. Μια από αυτές και η ιστορική Ελευθεροτυπία της οποίας το Κυριακάτικο φύλλο συνοδεύονταν από το περιοδικό Έψιλον. Σε αυτό, τον Οκτώβριο του 2005 φιλοξενήθηκε και το κείμενο της Ντίνας Δασκαλοπούλου που αναδημοσιεύουμε ως χαρακτηριστικό δείγμα της κουλτούρας, αλλά και της πρακτικής της εποχής που αφορούσε στο φυτό.

Με ανοικτό το ερώτημα πόσα τριγύρω αλλάξανε και πόσα τα ίδια έμειναν στην Ελλάδα σε σχέση με την κάνναβη τα τελευταία 14 χρόνια…

Χασισοφυτεία. Ντου στη γη της επαγγ-ηλείας

Για τους αστυνομικούς της Δίωξης Ναρκωτικών του νομού Ηλείας το «ντου» σε μια χασισοφυτεία είναι σχεδόν υπόθεση ρουτίνας. Για τους δύο ρεπόρτερ και το φωτογράφο του ΕΨΙΛΟΝ, που το παρακολούθησαν λεπτό προς λεπτό, μια μικρή περιπέτεια, που έληξε με το «αποκλειστικό» που κυνηγούσαν μήνες…

«Τι ακούμε, ρε παιδιά, πρωινιάτικα; Έχετε παλαβώσει;» Στο ραδιόφωνο του γέρικου Άουντι που κινείται αργά στους γεμάτους μπλόκα δρόμους της Ηλείας, ο Μάρλεϊ αναπτύσσει ιατρικά επιχειρήματα: «Legalize it, it’s good for asthma». Εννοείται ότι αυτά ΔΕΝ θα τα αναπτύξουμε εκεί που πάμε: ποτέ δεν λες στους αστυνόμους την άποψή σου για τους κλέφτες. Εννοείται εις διπλούν: ποτέ δεν «καις» χάριν απόψεως ένα θέμα που κυνηγάς επί δύο μήνες. Εννοείται εις την νιοστήν: όλες οι πληροφορίες μας λένε ότι, σήμερα-αύριο, η Δίωξη θα κάνει ντου σε μια φυτεία που παρακολουθεί μέρες τώρα. Κι αν η επιχείρηση γίνει, και αν εν τω μεταξύ τους έχουμε πείσει ότι δεν θα εκτεθούν, και αν είμαστε εξαιρετικά κωλόφαρδοι εν ολίγοις, μπορεί να μας πάρουν μαζί τους. Legalize it μέχρι τον Πύργο και μετά βλέπουμε.

Λίγο αργότερα παρκάρουμε έξω από την Αστυνομική Διεύθυνση Ηλείας. Το ασανσέρ ανεβαίνει αργά ώς τον 4ο όροφο του κτιρίου, εκεί όπου η αστυνομία φυλάει τα πειστήρια. Οταν η πόρτα ανοίγει, μια γλυκόξινη μυρωδιά χτυπάει τα ρουθούνια μας. Ξεχωριστή και απαγορευμένη, είναι η μυρωδιά της χλωρής φούντας made in Pyrgos. Συσκευασμένα σε τεράστια χαρτόκουτα, τοποθετημένα πρόχειρα σε δωμάτια, ακόμη και στη σκάλα του κτιρίου, 3.554 δενδρύλλια που εκριζώθηκαν φέτος ώς τις 31 Αυγούστου, από 27 χασισοφυτείες του νομού, αναμένουν την εντολή του εισαγγελέα για να ριχτούν στην πυρά.

«Στο Αμστερνταμ το ακριβό ελληνικό χασίς είναι του Πύργου και του Ρεθύμνου», ψιθυρίζω στους άλλους δυο της παρέας. «Το είχε πει κι ο παλιός μας νομάρχης: το χασίσι της Ηλείας είναι ΑΑΑ», λέει ο Μάκης, ο ανταποκριτής μας στον Πύργο. Καλές καβάτζες, πλούσια χώματα, ποτάμια, ρεματιές: το σκηνικό είναι ιδανικό για το απαγορευμένο χορτάρι. Η καλλιέργεια του χασίς είναι στο νομό οικογενειακή υπόθεση χρόνια τώρα. Κάποια χρονική περίοδο, όταν τα πράγματα ζόρισαν για τους εδώ καλλιεργητές, παρατηρήθηκε το φαινόμενο της μετανάστευσης σε άλλους νομούς και εξαγωγή τεχνογνωσίας σε δύσβατες περιοχές της Μεσσηνίας και της Αρκαδίας.

Οι αστυνομικοί που ανεβοκατεβαίνουν τους ορόφους του κτιρίου προσπερνούν βιαστικά τα δέματα με τις φούντες. Κάποιες άλλες εποχές, κάποιοι συνάδελφοί τους έστηναν πανηγύρι γύρω απ’ αυτά… Δεν πάει καιρός που χάρη στις αποκαλύψεις της «Ε» εξαρθρώθηκε ένα κύκλωμα διεφθαρμένων Ηλείων αστυνομικών, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε πολυετείς καθείρξεις.

Οι αστυνομικοί προσπαθούν να διασώσουν το απολεσθέν κύρος της υπηρεσίας τους. Μας λένε πώς παρακολουθούν τις φυτείες νυχθημερόν μέσα στο κρύο και με ποντίκια να τρεχαλίζουν γύρω τους. Ή πώς παραφυλάνε ανακούρκουδα μέσα στις καλαμποκιές στο λιοπύρι. Και πώς, κάποτε κάποτε, οι καλλιεργητές παγιδεύουν τις φυτείες με εκρηκτικά. Ενας, μάλιστα, απ’ αυτούς κουβαλάει κι ένα τραύμα από κάποιο ντου. Συγκινητικές ιστορίες, αλλά λιγότερο εντυπωσιακές απ’ όσες βρίσκονται καταγραμμένες στους ογκώδεις φακέλους των δικογραφιών: συλλεκτικά κομμάτια του ζοφερού παρελθόντος και της ρετσινιάς που ακόμη και σήμερα ακολουθεί το σώμα της ΕΛ.ΑΣ. στην Ηλεία.

Αληθινές ιστορίες για τη μεταφορά δενδρυλλίων χασίς με τα περιπολικά της Αστυνομίας. Για τεύχη της «Αστυνομικής Επιθεώρησης» που βρέθηκαν μέσα σε χασισοφυτείες…

Για περίεργες πυρκαγιές σε δάση με φούντες. Για μυστηριωδώς χαμένες δικογραφίες από τα δικαστήρια της Αμαλιάδας…

ΠΡΟΤΟΥ ΤΑ ΔΕΝΔΡΥΛΛΙΑ φορτωθούν στο αγροτικό φορτηγάκι της Δίωξης, για να μεταφερθούν στον 4ο όροφο της Αστυνομικής Διεύθυνσης Ηλείας, οι αστυνομικοί καταγράφουν τα πάντα: ρίζες, «κλάρες», ακόμα και τα στείρα αρσενικά δενδρύλλια που είχε ξεριζώσει ο ιδιοκτήτης της φυτείας.

«Σοβαρό πρόβλημα στην καταπολέμηση της καλλιέργειας χασίς στάθηκε και η εμπλοκή κάποιων δικών μας. Μέσα απ’ αυτούς τους κύκλους διέρρευσαν στους χασισοκαλλιεργητές διάφορες μέθοδοι παρακολούθησης. Ετσι προσπαθούμε κάθε φορά να αλλάξουμε τρόπο δράσης», μας λέει ο αστυνομικός διευθυντής Θανάσης Σπυρόπουλος. Με εκπαιδευμένους σκύλους, με ελικόπτερα και με τους απαραίτητους πληροφοριοδότες, οι αστυνομικοί προσπαθούν να πιάσουν τους καλλιεργητές. Μη φανταστείτε τίποτα άγρια κυνηγητά με συγκρούσεις αυτοκινήτων, σκληροτράχηλους μπάτσους και αδίστακτους εγκληματίες:

Οι χασισοκαλλιεργητές δεν αντιδικούν συνήθως μαζί μας. Δεν έχουμε ούτε μία περίπτωση απειλής αστυνομικού. Αντιμετωπίζουν την κατάσταση σαν να έπαιξαν μια παρτίδα χαρτιά και να έχασαν…

Εναν τέτοιο χαμένο στην παρτίδα συναντήσαμε το προηγούμενο βράδυ. «Εξίμισι χρόνια σκαστά στην Κέρκυρα, δεσποινίς μου. Εξίμισι χρόνια και τις πλήρωσα όλες τις μέρες, μία προς μία. Εχεις πάει ποτέ στην Κέρκυρα; Εχει κάτι τσιμεντένια κουτιά, σαν φέρετρα. Η απομόνωση…»

Ο Δ.Β. που κάθεται απέναντί μας, σε ένα μισοφωτισμένο χάος από παράταιρα κρεβάτια και ξεχαρβαλωμένες καρέκλες, είναι ένας από τους πιο παλιούς καλλιεργητές της Ηλείας. Η κυρά του μας τρατάρει κυδώνι κι ελληνικό καφέ, εκείνος ανάβει ένα από τα φτηνά του τσιγάρα, στρώνει την τσάκιση, διπλώνει το ένα πόδι πάνω στ’ άλλο και ξεδιπλώνει ντελά μαγκέν την ιστορία του. Τον φωνάζουν καπετάνιο γιατί μπάρκαρε μικρός στα καράβια. «Οποιος έχει πιάσει λιμάνια δεν μπορεί να μην έχει δοκιμάσει χόρτο.

Έχω πιει χασίσια σε όλο τον κόσμο, το καλύτερο βγαίνει στην Ινδία. Πρώτο πράμα! Οταν λοιπόν ξεμπάρκαρα, έβαλα μερικά δεντράκια για πάρτη μου. Με πιάσανε και άκουσα τρεις μήνες. Οταν βγήκα, λέω, θα το στήσω καλύτερα. Τη φυτεία ή θα τη βάλεις σε μέρη άγρια, να μην ανεβαίνει κανείς, ή το καλύτερο είναι να τη βάλεις μέσα στο χωριό, στις καλαμποκιές. Το καλύτερο απ’ όλα είναι να τη βάλεις στα καλαμπόκια του γείτονα, έτσι και θα σ’ την ποτίζει κι άμα γίνει το «ντου», εσύ θα κάνεις τον κινέζο. Παρεκτός κι άμα σ’ την κλέψει.

Το λοιπόν, πρώτα παίρνεις τα σπόρια. Τα βάζεις πάνω στο μπαμπάκι να σκάσουνε. Μετά τα φυτεύεις σε μικρά σακουλάκια για να μεγαλώσουν λίγο κι ύστερα τα χώνεις στο χώμα. Αέρα θέλουν μόνο και νερό, γιατί το χορτάρι είναι φυσικό πράμα κι όλοι αυτοί που το κρατάνε παράνομο το κάνουν γιατί υπάρχουν συμφέροντα.

Δεν πρέπει να πεις σε κανέναν πού έχεις τα δέντρα, γιατί οι μπάτσοι έχουν παντού ρουφιάνους κι εδώ το κάρφωμα δίνει και παίρνει, είναι πολλά τα λεφτά

Εμένα τη δεύτερη φορά με κάρφωσε αδερφός του καλύτερού μου φίλου. Κι άκουσα τα 10 χρόνια, από τα οποία πλήρωσα τα εξίμισι…»

Η ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΕΦΟΔΟΥ, με αξίνες και αυτόματα. Μέσα σε μια ωρίτσα η περιοχή έχει γίνει κρανίου τόπος. Η χασισοφυτεία ήταν «αγνώστου πατρός». Οπως παρατήρησε κι ένας αστυνομικός, ο ιδιοκτήτης της δεν ήταν μόνο άφαντος, του έλειπε και το μεράκι. Την είχε αφήσει στο έλεος της… Γης της επαγγ-Ηλείας!

Πόσα χρόνια θα «ακούσει» άραγε ο μπάρμπας με την κοιλίτσα και το πλατύγυρο καπέλο, που χαζεύουμε στο βίντεο της Δίωξης; Οσο η κασέτα παίζει, ο διοικητής της Δίωξης Ναρκωτικών Ηλείας, Κωνσταντίνος Δίπλας, μας μιλάει για τις αγνώστου πατρός φυτείες: «Φέτος σταθήκαμε τυχεροί, αφού στο 80% των φυτειών που πιάσαμε έχουμε και δράστες». Κι ενώ μιλάει, το κινητό του χτυπάει και, ναι, ήρθε η ώρα να σταθούμε κι εμείς τυχεροί! «Το ντου θα γίνει τώρα», λέει ο διοικητής, σε ύφος που πιο cool δεν γίνεται. «Δεν πιστεύω να έχουμε τίποτα παρατράγουδα», μουρμουρίζω εγώ. «Φοβάσαι, συναδέλφισσα;» γελάει ο Μάκης. «Πονάν, ωρέ Μανούσο, τα παλικάρια;» Η γκέλα που μας έκατσε είναι απίστευτη και την αρπάζουμε από τις φούντες. Των μαλλιών της…

Οδηγάμε στην εξοχή. Το αγροτικό φορτηγάκι της Δίωξης προπορεύεται. Στρίβει αριστερά, στρίβει δεξιά. Πού πάμε; Το αγροτικό σταματάει. «Μέχρι εδώ, παιδιά», λέει η Αστυνομία. Τι μέχρι εδώ; «Μέχρι εδώ με το αμάξι σας, ανεβείτε στο αγροτικό. Δεσποινίς, περάστε μπροστά». Εγώ θέλω στην καρότσα, «περάστε μπροστά, οι συνάδελφοι δεν θα μας το συγχωρήσουν ποτέ που βάλαμε γυναίκα στην καρότσα». Αφού θέλω όμως, στρογγυλοκάθομαι στην καρότσα, ο Διαμαντής τραβάει συνεχώς, ο Μάκης ως αθλητής που είναι κρατιέται χαλαρά. Κάνει ζέστη αφόρητη κι είμαστε πανευτυχείς, μέχρι που… γκντουπ! Ενα κλαδί σκάει στο κεφάλι μου. «Πονάς, συναδέλφισσα;». «Πο-νά-νε-τα-πα-λι-κά-ρι-α, Μάκη μουουου;»

Η μυρωδιά γίνεται όλο και πιο έντονη και ξαφνικά στην καρδιά της ρεματιάς, κρυμμένα μέσα στα πεύκα, προβάλλουν 50 δενδρύλλια, έτοιμα για συγκομιδή. «Α, αυτός δεν είναι μερακλής», λέει ένας αστυνομικός δίπλα μου. Διότι, λέει, ο μερακλής τα δεντράκια του τα δένει, τα στερεώνει, τους ρίχνει τη σκουριά τους και την κουτσουλιά της κότας να δυναμώσουν. Ενώ τούτος εδώ τα άφησε στο έλεος της… Γης της επαγγ-Ηλείας. Γκάπα γκούπα, τα δενδρύλλια πέφτουν κάτω από τις αξίνες. Οι αστυνομικοί παρακολουθούν την κάθε μας κίνηση. Κατεβαίνουμε την πλαγιά; Κατεβαίνουν κι αυτοί.

Ανεβαίνουμε την πλαγιά; Ανεβαίνουν κι αυτοί. «Να βγάλουμε μια φωτογραφία, παιδιά;» Να βγάλετε. Καταγράφουν τα πάντα, ρίζες, «κλάρες», ακόμη και τα στείρα αρσενικά δενδρύλλια που είχε ξεριζώσει μόνος του ο άγνωστος δράστης.«Φτάσαμε!» Στη μέση ενός πανέμορφου πουθενά, μέσα σε μια ρεματιά με πεύκα, καμιά 10αριά αστυνομικοί με αξίνες και αυτόματα προχωρούν μπροστά μας. Ο άγνωστος καλλιεργητής έχει ανοίξει μονοπάτι μέσα στα πουρνάρια.

«Παράξενο, δεν έχει σημαδέψει τη φυτεία. Συνήθως το κάνουν, για να καταλάβουν αν κάποιος πέρασε από κει. Βάζουν μικρά σταυρωμένα κλαράκια ή ένα μάτσο φύλλα ή κάποιο χαρτί. Αν μετακινηθούν, σημαίνει ότι κάποιος τα πάτησε και καταλαβαίνουν ότι έχουμε εντοπίσει τα δέντρα», μας εξηγεί ο διοικητής.

Σε μια ωρίτσα η φυτεία έχει μείνει… κρανίου τόπος. Τα δέντρα έχουν φορτωθεί στο αγροτικό 4×4 και μεταφέρονται στην Αστυνομική Διεύθυνση Ηλείας, για να συσκευαστούν κι αυτά μέσα σε μεγάλα κουτιά. Μπαίνουμε στο Αουντι. Τα χέρια μας κολλάνε και τα ρούχα μας μυρίζουν χασίς από τα δενδρύλλια που αγγίξαμε. Το αμάξι κινείται στους γεμάτους μπλόκα δρόμους της Ηλείας και μυρίζει σαν τεκές. Σκέψου να μας σταματήσουν τώρα σε κάποιο μπλόκο. Και τότε, τι να σου κάνει κι ο Μάρλεϊ…

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Περιοδικό Έψιλον, 9-10-2005

(Κείμενα: Ντίνα Δασκαλοπούλου, ρεπορτάζ:  Ντίνα Δασκαλοπούλου, Μάκης Νοδάρος, φωτογραφίες: Διαμαντής Μαντής).