H Πρόεδρος της ΕΙΕΚ, Χρυσούλα Καραναστάση*, μας ενημερώνει για τα σχετικά με τη φαρμακευτική χρήση της κάνναβης στη χώρα μας με αφορμή την 1η Πανελλήνια Επιστημονική Συνάντηση για τα  Κανναβινοειδή που πραγματοποιείται στην Αθήνα στις 22 και 23 Νοεμβρίου του 2024.

[Συνέντευξη στον Αποστόλη Καπαρουδάκη]

• Ποια ανάγκη οδήγησε στη δημιουργία της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Κανναβινοειδών, αλλά και τη διοργάνωση μιας τέτοιας επιστημονικής συνάντησης;

Η ανάγκη για την ίδρυση μιας επιστημονικής εταιρείας που να έχει ως ειδικό αντικείμενο ενασχόλησης τις κλινικές εφαρμογές των κανναβινοειδών, προέκυψε εξαιτίας της ολοένα διευρυνόμενης χρήσης τους από τους ασθενείς μας. Η έλλειψη βασικής εκπαίδευσης πάνω στο ενδοκανναβινοειδές σύστημα, τις λειτουργίες του και του πώς η χρήση των φυτοκανναβινοειδών και των συνθετικών (ή τέκνο-) κανναβινοειδών το επηρεάζει – επηρεάζοντας κατ’ επέκταση πολλές από τις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, σε συνδυασμό με το αίσθημα ευθύνης με το οποίο κάθε επαγγελματίας υγείας πρέπει να αντιμετωπίζει τους ασθενείς του, μας οδήγησαν στη δημιουργία μίας ομάδας με κοινούς στόχους και σκοπούς, με κύριο άξονα την εκπαίδευση.

Η κυκλοφορία των πρώτων σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης το Φεβρουάριο του ’24 στη χώρα μας, πρακτικά έκανε επιτακτική τη διοργάνωση μιας πανελλήνιας επιστημονικής συνάντησης με θέμα τα κανναβινοειδή και τα κανναβινοειδή φάρμακα. Ανεξάρτητα από το εάν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με την ένταξή τους στην κλινική πρακτική, οι ασθενείς μας τα χρησιμοποιούν, συνεπώς εμείς πρέπει να κατέχουμε τις απαραίτητες γνώσεις όσον αφορά στη φαρμακολογία τους και στις βασικές πιθανές κλινικές τους εφαρμογές, ενώ οφείλουμε να γνωρίζουμε ποιο είναι το πλαίσιο διάθεσής τους στην Ελλάδα.

• Ποια ελπίζετε θα είναι τα αποτελέσματά της διημερίδας αυτής;

Ο κυριότερος στόχος μας είναι η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας αναφορικά με τις κλινικές εφαρμογές των κανναβινοειδών.

Επίσης θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική τη διασύνδεση των επιστημόνων μεταξύ τους και την ενημέρωση σχετικά με τις συνθήκες σε άλλες χώρες, ενώ τέλος αναφορά θα γίνει και στις πιθανές μελλοντικές εξελίξεις.

Η Ελληνική Ιατρική Εταιρεία για τα Κανναβινοειδή (ΕΙΕΚ) μετρά ήδη δύο χρόνια από την επίσημη ίδρυσή της, δύο πολύ παραγωγικά χρόνια: έχουμε πραγματοποιήσει σειρά διαδικτυακών μαθημάτων για τα μέλη μας, έχουμε συναντηθεί με τον Υπουργό Υγείας κο Άδωνι Γεωργιάδη, έχουμε κάνει σειρά παρεμβάσεων για θέματα που αφορούν στην ασφάλεια των ασθενών και τη διαφύλαξη των κανναβινοειδών ως φάρμακα, είμαστε σε συνεργασία με τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και φορείς με συναφή θέματα, όπως η Επιτροπή Ναρκωτικών του Υπουργείου Υγείας και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά. Ελπίζουμε πως η επιστημονική αυτή συνάντηση θα οδηγήσει και στο «μεγάλωμα» της ΕΙΕΚ, ώστε να μπορούμε να έχουμε περισσότερα μέλη, συνεπώς περισσότερους εθελοντές διαθέσιμους για ακόμα πιο ενεργή συμμετοχή σε τομείς όπως η έρευνα, η συνεργασία με τους κρατικούς φορείς, αλλά και η διασύνδεση με αντίστοιχες οργανώσεις του εξωτερικού.

Μερικοί από τους επιστήμονες που βρίσκονται επί χρόνια στην πρωτοπορία της επιστημονικής έρευνας που αφορά στην φαρμακευτική χρήση της κάνναβης, συμμετέχουν στη συνάντηση της Αθήνας.

• Η κάνναβη συνταγογραφείται πλέον στην Ελλάδα, όλα βαίνουν καλώς; 

Η ιατρική ή φαρμακευτική κάνναβη συνταγογραφείται υποχρεωτικά, καθότι περιέχει την ελεγχόμενη ουσία Δ⁹-τετραϋδροκανναβινόλη, οπότε δεν μπορεί κάποιος απλά να πάει στο φαρμακείο και να τη ζητήσει. Ωστόσο,

παρότι συνταγογραφείται, το κόστος της θεραπείας βαρύνει εξ ολοκλήρου τον ασθενή, δεν υπάρχει δηλαδή συμμετοχή από τα ασφαλιστικά ταμεία. Το μηνιαίο κόστος ξεκινά από τα 75 ευρώ, αλλά μπορεί να φτάσει και τα 1.000 ευρώ, ανάλογα με τη δόση που χρειάζεται – σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να ξεπερνάει ακόμα και το ποσό αυτό. Επομένως, δεν είναι ένα φάρμακο για όλους

Ευελπιστούμε ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα, όμως προς το παρόν αυτή είναι η κατάσταση στη χώρα μας.

Επιπλέον, η κάνναβη είναι διαθέσιμη μόνο σε μορφή ξηρού ανθού που θερμαίνεται με ειδική συσκευή και λαμβάνεται με εισπνοή, μία φαρμακοτεχνική μορφή που δεν είναι κατάλληλη για όλους τους ασθενείς, ούτε καλύπτει όλες τις θεραπευτικές ενδείξεις. Η ενημέρωση που έχουμε είναι ότι σύντομα θα υπάρχουν διαθέσιμα και έλαια για λήψη από το στόμα, αλλά χρειαζόμαστε ακόμα περισσότερα σκευάσματα, όπως πχ έμπλαστρα διαδερμικής απορρόφησης, που διευκολύνουν την επίτευξη σταθερών επιπέδων του φαρμάκου στο αίμα. Τέλος, στην Ελλάδα κυκλοφορούν μόνο τρεις ποικιλίες (με διαθέσιμες μόνο τις δύο), ενώ για τη σωστή διαχείριση ενός ασθενούς είναι πιθανό να χρειάζονται περισσότερες.

Η κ. Καραναστάση

• Ποιο είναι το πλέον αισιόδοξο νέο σε σχέση με την έρευνα γύρω από τις φαρμακευτικές ιδιότητες της κάνναβης;

Αυτό που κάνει την κάνναβη ξεχωριστή, είναι ότι μας ανοίγει μία εντελώς νέα προσέγγιση στη θεραπευτική. Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα φαίνεται πως είναι ο κύριος ρυθμιστής της ισορροπίας του οργανισμού μας, της καλούμενης ομοιόστασης. Παίζει σημαντικό ρόλο σε όλες τις βασικές λειτουργίες που σχετίζονται με την ανάπτυξη και την επιβίωσή μας, ενώ η απορρύθμισή του φαίνεται να ευθύνεται για την εμφάνιση πολλών ασθενειών. Η αποκρυπτογράφηση των λεπτών λειτουργιών του, θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην κατανόηση των μηχανισμών που οδηγούν στην εκδήλωση μίας νόσου. Παράλληλα, η αποκατάσταση της λειτουργίας του με τη χρήση των φυτοκανναβινοειδών, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο τρόπο θεραπευτικής προσέγγισης.

Δε μιλάμε απλά για μία νέα φαρμακολογική κατηγορία, αλλά για ένα νέο τρόπο διαχείρισης της συνολικής υγείας του οργανισμού μας.

Όλα αυτά αποτελούν μία συγκλονιστική αποκάλυψη, αν και ακόμα βρισκόμαστε αρκετά μακριά από την πλήρη αποκωδικοποίηση των πληροφοριών αυτών.

Σε κάθε περίπτωση όμως, έχουμε στα χέρια μας μία νέα κατηγορία φαρμάκων, την οποία πρέπει να διαχειριστούμε με σεβασμό – αλλιώς κινδυνεύουμε να γίνουμε θύματα μίας υπεραπλουστευμένης προσέγγισης, που μάλλον δε θα είναι προς όφελός μας

• Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι της Ιατρικής Εταιρείας σας;

Στη χώρα μας, ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα που σχετίζονται με την κάνναβη είναι η απουσία ενός κεντρικού οργανισμού (φορέας, γραφείο, ινστιτούτο ή άλλο) που θα διαχειρίζεται όλα τα θέματα που άπτονται της κάνναβης, από την καλλιέργεια ή την εισαγωγή της μέχρι τον τελικό αποδέκτη, τον ασθενή ή τον καταναλωτή. Μετά τον κύριο στόχο της ΕΙΕΚ που είναι η εκπαίδευση, θα θέλαμε να συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός τέτοιου οργανισμού. Μέσα από αυτόν, θα μπορούν να πραγματοποιηθούν πολλές δραστηριότητες που σχετίζονται με τις κλινικές εφαρμογές της κάνναβης και των κανναβινοειδών φαρμάκων, αλλά «σκοντάφτουν» σε νομικά κενά, ή χάνονται στον κυκεώνα μιας διάσπαρτης και όχι πολύ καλά οργανωμένης νομολογίας.

Για παράδειγμα, θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί η πιστοποίηση των συνταγογραφούντων ιατρών, να δημιουργηθεί ένα μητρώο ασθενών και να συντονιστεί η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, αλλά και η έρευνα σε πολλούς τομείς που δεν αφορούν μόνο στις θεραπευτικές ενδείξεις – ένα παράδειγμα είναι η αξιοποίηση των υπολειμμάτων της βιομηχανίας της κάνναβης, που έχει και οικονομικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας. Ένας ακόμα σημαντικός στόχος είναι η διασύνδεσή μας με επιστημονικές εταιρείες του εξωτερικού με συναφές αντικείμενο, και η συμμετοχή μας σε προγράμματα έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Τέλος, στους άμεσους στόχους της ΕΙΕΚ είναι ο σχεδιασμός και η πραγματοποιήση κλινικών μελετών αναφορικά με τις ενδείξεις, αλλά και τα προβλήματα που πιθανώς ανακύπτουν κατά την χρήση των κανναβινοειδών ως φαρμάκων.

Δείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα της επιστημονικής διημερίδας

*H Πρόεδρος της ΕΙΕΚ, η αναισθησιολόγος  Χρυσούλα Καραναστάση είναι ιατρός με ιδιαίτερη γνώση του θέματος καθώς ως μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας (ΠΑΡΗΣΥΑ), ανήκει στους -λίγους για την ώρα- Έλληνες επιστήμονες που έχουν κλινική εμπειρία στη χρήση του φυτού. Πρόκειται, ταυτόχρονα, για επιστήμονα που έχει αφιερώσει χρόνο και κόπο στην επίλυση των προβλημάτων της συνταγογράφησης της κάνναβης, ενώ είναι επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Αναισθησιολογικής Εταιρείας, μέλος της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη σύνταξη του Πυρήνα Περίληψης Χαρακτηριστικών Προϊόντος για τη Φαρμακευτική Κάνναβη του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), έχει αρθρογραφήσει σχετικά με τα κανναβινοειδή, συμμετείχε ως συν-επιμελήτρια στο βιβλίο Φαρμακευτική Κάνναβη – Οδηγός Χρήσης και έχει πραγματοποιήσει σειρά διαλέξεων και σεμιναρίων που αφορούν στη φαρμακευτική χρήση του φυτού. Είναι, επίσης, υπεύθυνη του Κέντρου Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας και του Ιατρείου Κλινικών Εφαρμογών Κανναβινοειδών Φαρμάκων του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.

Πηγή: Περιοδικό Τεκές