Σπούδασε ιατρική στη γενέτειρά της το Νιού Τζέρσεϊ κι έκανε μεταπτυχιακά στο Λος Άντζελες όπου ξεκίνησε έπειτα καριέρα ως παθολόγος παιδίατρος σε μεγάλα νοσοκομεία. Η περιπέτεια υγείας ενός στενού φίλου της που καθώς δεν ανταποκρινόταν στις συμβατικές θεραπείες ξεκίνησε την ιατρική κάνναβη με πολύ θετικά αποτελέσματα, την έστρεψε στη μελέτη των ιαματικών της ιδιοτήτων.
Η Dr. Bonni Goldstein είναι μια από τις πρωτοπόρους και αναγνωρισμένες διεθνώς ιατρούς στο θέμα της κάνναβης ιδιαίτερα στο θέμα της χρήσης της κάνναβης ως φαρμάκου σε παιδιά. Bρέθηκε στην Αθήνα με αφορμή την Balkannabis Expo και παραχώρησε αυτή τη συνέντευξη στον Θοδωρή Αντωνόπουλο και τη Lifo.
Εντυπωσιασμένη, αποφάσισε να εμβαθύνει στο αντικείμενο και σήμερα, μια δεκαετία σχεδόν μετά, συγκαταλέγεται στους πλέον ονομαστούς θεραπευτές του κλάδου. Διευθύνει το ίδρυμα Canna-Center, είναι μέλος των ενώσεων International Association of Cannabis as Medicine, Τhe International Cannabinoid Research Society και Society of Cannabis Clinicians, έχει συγγράψει το βιβλίο Cannabis Revealed (2016), ενώ συμμετέχει τακτικά σε επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια ανά τον κόσμο συμβάλλοντας στην ενημέρωση πάνω στις ιαματικές ιδιότητες του φυτού και τις τελευταίες ερευνητικές εξελίξεις καθώς και στην άρση των σχετικών προκαταλήψεων.
Έχει φροντίσει προσωπικά κάπου 10.000 ασθενείς (οι 500 παιδιά), εκ των οποίων ένα 75% τουλάχιστον ωφελήθηκε, καθώς λέει, σημειώνοντας ότι οι ενδιαφερόμενοι άρρωστοι γενικά υπολογίζονται σε 4 εκ. μόνο στις ΗΠΑ. Ναι, χορηγεί ιατρική κάνναβη και σε παιδιά αν το κρίνει απαραίτητο, θα έδινε στην ανάγκη στον ίδιο τον 17χρονο γιο της που «είναι ευτυχώς υγιέστατος και με μόνη εξάρτηση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια!».
Η ίδια εκτιμά ότι η κάνναβη ως ίαμα έχει ακόμα «πολύ μέλλον», ότι τα διαθέσιμα στοιχεία είναι παραπάνω από ενθαρρυντικά, ότι μπορεί να συνδράμει ή να αντικαταστήσει ιδανικά πολλά συμβατικά φάρμακα για μια σειρά παθήσεις, είναι δε βέβαιη ότι το «ποτάμι» άπαξ και ξεχύθηκε, δεν έχει πλέον σταματημό.
— Έχοντας εμπλακεί κάπου δέκα χρόνια στην ιστορία της ιατρικής κάνναβης, τι έχει αλλάξει στο μεταξύ τόσο στις θεραπευτικές της εφαρμογές όσο και στην κοινωνική της αποστιγματοποίηση;
Καταρχάς να πω ότι οι περισσότεροι ασθενείς με τους οποίους ήρθα σε επαφή για πρώτη φορά – άνθρωποι που έπασχαν κυρίως από επιληψία, ναυτία, χρόνιους πόνους, διπολισμό ή μετατραυματικό στρες – χρησιμοποιούσαν ήδη ιατρική κάνναβη και απλώς περίμεναν να νομιμοποιηθεί. Στο ίδιο διάστημα έγιναν πολλές έρευνες και μελέτες διεθνώς, κυρίως σε Μ. Βρετανία, Καναδά, Ιταλία, Ισραήλ και ΗΠΑ, βρέθηκαν νέα στοιχεία και θεραπευτικές εφαρμογές.
Όλα αυτά έτυχαν ευρείας προβολής στα ΜΜΕ και συζητήθηκαν αρκετά στη δημόσια σφαίρα, έτσι αφενός η νομοθεσία σε πολλές αμερικανικές Πολιτείες φιλελευθεροποιήθηκε, όπως συνέβη και σε άλλες χώρες, αφετέρου πείστηκε πολύ περισσότερος κόσμος για τις ιαματικές εφαρμογές του φυτού «αποδαιμονοποιώντας» το ακόμη περισσότερο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η έρευνα που διεξάγει τον καιρό αυτό ο επιφανής Ισραηλινός βιολόγος David-Dedi Meiri (επίσης παρών στην Balkannabis Expo): Αναζητά ποια ακριβώς από τα 500 περίπου διαφορετικά συστατικά του φυτού καταπολεμούν συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, πράγμα που θα βελτιώσει θεαματικά την ποιότητα και τη δράση των ενδεικνυόμενων θεραπειών.
— Δραστηριοποιείστε κιόλας στην Καλιφόρνια, πρωτοπόρο στην υπόθεση της ελεύθερης κάνναβης ήδη από τη δεκαετία του ’60.
Πράγματι, στην Καλιφόρνια η ιατρική και βιομηχανική χρήση της κάνναβης είναι νόμιμη εδώ και 22 χρόνια, από το ’16 δε υπό όρους και η ευφορική. Υπάρχει λοιπόν όντως μια προϊστορία αλλά κι ένα πεδίο ικανό για παρατήρηση κι εξαγωγή συμπερασμάτων. Αρχικά, ξέρεις, πολλοί κορόιδευαν, ακόμα κι όσοι ήδη λάμβαναν κάνναβη ψυχαγωγικά: «Α, ώστε δεν σε φτιάχνει απλώς, γιατρεύει κιόλας; Τι μου λες!», όταν όμως είδαν τα πρώτα απτά αποτελέσματα, μεταστράφηκαν.
— Πόσο όμως αποτελεσματική και ασφαλής είναι εντέλει από επιστημονικής άποψης;
Η ελεγχόμενη χρήση της είτε ως κύρια αγωγή είτε επικουρική έχει απτά αποτελέσματα σε ενήλικους και παιδιά. Είναι απολύτως ακίνδυνη αναλογικά με τα περισσότερα άλλα φάρμακα που συνιστούνται για τις ίδιες παθήσεις, ειδικά δε για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στις συμβατικές θεραπείες. Σε αυτό συνηγορούν όλες οι υπάρχουσες έρευνες, ενώ και τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά. Όσο αφορά τη δική μου επαγγελματική εμπειρία, πάνω από το 75% των ασθενών που ακόμα παρακολουθώ έχουν ωφεληθεί, ενήλικες και μη.
Ξέρω αρκετά παιδιά που άλλαξαν πολλούς γιατρούς, νοσοκομεία και αγωγές προτού τους χορηγήσουν σκευάσματα κάνναβης που τα βοήθησαν ουσιαστικά, δίχως μάλιστα δυσάρεστες παρενέργειες – μια ευδιαθεσία και μια ελαφριά υπνηλία είναι οι «χειρότερες»! Υπόψη πάντα ότι δεν αναφερόμαστε σε υγιή παιδιά, ούτε σε κάτι τύπου απλό κρυωματάκι, αλλά σε σοβαρές διαγνώσεις επιληψίας, αυτισμού, διπολισμού και άλλων προβλημάτων συμπεριφοράς. Τα «φάλτσα» μηνύματα των νευροδιαβιβαστών κάνουν ορισμένα παιδιά με διανοητικές παθήσεις ιδιαίτερα ευερέθιστα και επιθετικά – έχει βρεθεί ότι τα κανναβινοειδή μπορούν να παίξουν ρόλο ισοσταθμιστή: ανακουφίζουν τα συμπτώματα, ρυθμίζουν την εγκεφαλική δυσλειτουργία, βελτιώνουν τη διάθεση και προάγουν την κοινωνικοποίηση.
— Κάποιοι θα σοκάρονταν στην ιδέα της χορήγησης κάνναβης σε παιδιά, έστω ιατρικής.
Γνωρίζω βέβαια τουλάχιστον μια μητέρα που προμηθεύεται CBD για την επιληπτική κόρη της και λέει ότι λειτουργεί. Πράγματι λειτουργεί σε οκτώ στις δέκα τέτοιες περιπτώσεις στατιστικά! Αλλά ναι, για κάποιο κόσμο αποτελεί ακόμα ένα θέμα «ταμπού», βασικά λόγω άγνοιας και προκαταλήψεων. Επαναλαμβάνω όμως ότι αφορά ειδικές περιπτώσεις και συγκεκριμένα ιατρικά σκευάσματα κάνναβης χορηγούμενα υπό ιατρική παρακολούθηση. Προσωπικά, όταν μου φέρνουν παιδιά με συμπτώματα έντονου στρες ή κατάθλιψης, κάτι που απαντάται ειδικά στην εφηβεία χωρίς να είναι de facto κάτι παθολογικό, συνιστώ κάνναβη μόνο σαν τελευταία επιλογή. Ο διάλογος, οι κοινωνικές δραστηριότητες, η τέχνη, η άθληση, τα ταξίδια μπορεί να αποδειχθούν πιο θεραπευτικά από κάθε φάρμακο.
— Έχει επίσης διατυπωθεί η άποψη ότι η ευφορική της χρήση μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να έχει επίσης θεραπευτική επίδραση.
Δεν είναι ψέμα αυτό, υπάρχει εντούτοις ένας διαχωρισμός στην ελεγχόμενη χορήγηση θεραπευτικών σκευασμάτων και την κατά βούληση ατομική της χρήση. Κάτι αξιοσημείωτο είναι πως η κάνναβη επιδρά με τρόπο μοναδικό σε κάθε άνθρωπο. Εξαρτάται από DNA του και τις παθήσεις στις οποίες έχει κληρονομική προδιάθεση αφενός, από το πώς αλληλεπιδρά η ουσία με το εσωτερικό βιολογικό σύστημα ενδοκανναβινοειδών που όλοι διαθέτουμε αφετέρου – ένα σύστημα ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ομοιόστασης, του τρόπου δηλαδή που ο οργανισμός προσαρμόζεται στα εκάστοτε φυσικά περιβάλλοντα.
Κατά συνέπεια, πολλοί από όσους καπνίζουν κάνναβη συστηματικά για να «φτιαχτούν», πιθανώς το κάνουν επειδή πάσχουν – εν αγνοία τους συχνά – από οργανικές ή διανοητικές δυσλειτουργίες τις οποίες έτσι εξισορροπούν, άσχετα που η μορφή αυτή λήψης δεν είναι η πλέον κατάλληλη θεραπευτικά (χωρίς να αντενδείκνυται απαραίτητα, ειδικά αν πρόκειται για σκέτη κάνναβη, χωρίς καπνό).
Είχα ξέρετε παλιότερα έναν ασθενή, χρόνιο χρήστη κάνναβης που αναγκάστηκε να την κόψει όταν η γυναίκα που παντρεύτηκε και την οποία αγαπούσε πολύ το ανακάλυψε. Έχασε τότε τον μπούσουλα, που λέμε, εμφάνισε ανησυχία, αϋπνίες, παράνοιες κ.λπ. – ακόμα και η σύζυγος δεν τον αναγνώριζε! Επισκέφθηκε γιατρούς, ψυχολόγους, ακολούθησε διάφορες θεραπείες, τίποτα. Ξανάρχισε να «την πίνει» κρυφά και σταδιακά συνήλθε. Το συζήτησαν με τη γυναίκα του – που ναι μεν χαιρόταν με την εξέλιξη αλλά εξακολουθούσε να έχει θέμα με το «χόρτο», και ήρθαν μαζί να με συμβουλευτούν. Έκλαιγε, θυμάμαι, «δεν θέλω να τη χάσω αλλά και χωρίς αυτό δεν μπορώ, τι να κάνω;».
— Τι τους προτείνατε, οπότε;
Στον ίδιο συνέστησα αγωγή με ιατρική κάνναβη πλέον, ενώ κι εκείνη πείστηκε ότι ένα «τσιγαριλίκι» που την ίδια ούσα υγιή τη ζαλίζει και την αποδιοργανώνει, στον ασθενή επιδρά πολύ αλλιώτικα, πόσο μάλλον ένα εγκεκριμένο σκεύασμα. Υπόψη επίσης ότι μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν έλλειψη ανανδαμίδης, ενός νευροδιαβιβαστή του ενδογενούς ενδοκαννβινοειδούς συστήματος που εμπλέκεται στη ρύθμιση της διάθεσης, της μνήμης, της όρεξης, του πόνου, της γνώσης και των συναισθημάτων.
«Ananda» είναι η σανσκριτική λέξη για την ευδαιμονία κι ο ρόλος της ανανδαμίδης, του επιλεγόμενου και «γονίδιου της ευτυχίας», είναι αυτός ακριβώς: να κρατά το «ίσο» στα μηνύματα που εκπέμπει ο εγκέφαλος. Εξαιτίας αυτής της έλλειψης, που πρόσφατη έρευνα εντόπισε επίσης σε αυτιστικά παιδιά, τα άτομα αυτά γίνονται πιο επιρρεπή στη χρήση.
— Το θεραπευτικό κανναβέλαιο (CBD) έχει από καθόλου έως αμελητέα ποσότητα ψυχοδραστικής ουσίας THC, έχει ωστόσο διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι και το κανναβέλαιο με υψηλότερη της νόμιμα επιτρεπόμενης περιεκτικότητα σε THC επίσης ενδείκνυνται. Ισχύει;
Σε μεγάλο βαθμό ναι, αλλά θα πω και πάλι ότι εξαρτάται από τον ασθενή. Άλλοι ανταποκρίνονται καλύτερα στο πρώτο, άλλοι στο δεύτερο, σε άλλες πάλι περιπτώσεις ένας συνδυασμός με ελεγχόμενη και αυξομειούμενη αναλόγως δοσολογία λειτουργεί αποτελεσματικότερα. Δεν δικαιούμαστε έπειτα νομίζω να επικρίνουμε οποιονδήποτε ασθενή λαμβάνει κάνναβη έχοντας βρει ότι πράγματι ωφελείται από αυτή, ποιοι είμαστε εμείς που θα στερήσουμε από κάποιον το φάρμακό του;
Γενικά μιλώντας, ας μην μπερδεύουμε ανόμοια πράγματα. Αν μια ουσία – μιλώντας για THC – μπορεί σε υψηλές δόσεις να κάνει έναν υγιή να «φτιάξει κεφάλι», σε έναν ασθενή κάνει απλώς το «κλικ» εκείνο που τον εξισορροπεί. Να συνειδητοποιήσουμε επίσης δεν αναφερόμαστε σε κάποιον χρήστη που απλώς θέλει να είναι συνέχεια «ακουσμένος», αλλά σε πάσχοντες από βαριές παθήσεις.
— Θα συστήνατε και λήψη προληπτική;
Έχουμε ενδείξεις ότι η περιοδική λήψη μικροδόσεων φαρμακευτικής κάνναβης διατηρεί ακμαίο το εσωτερικό σύστημα των ενδοκανναβιδοειδών, ενώ μπορεί πράγματι να λειτουργήσει προληπτικά σε ανθρώπους με προδιάθεση για παθήσεις στις οποίες ενδείκνυται η χρήση της. Θα έλεγα λοιπόν «ναι» υπό προϋποθέσεις, αφού προηγηθεί συζήτηση με κάποιον ειδικό και πάντοτε σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του καθενός.
— Υπάρχει συστηνόμενη δοσολογία;
Επειδή ακριβώς καθένας αντιδρά διαφορετικά στα σκευάσματα κάνναβης, συνήθως αυτή καθορίζεται στην πράξη. Άλλοι τη βρίσκουν εξαρχής, άλλοι στην πορεία. Ισχύει ό,τι περίπου για τη λήψη ινσουλίνης στους διαβητικούς που καθορίζεται ανάλογα με τα επίπεδα ζάχαρου που έχουν κάθε φορά στο αίμα τους. Προσωπικά σχεδιάζω με τους ασθενείς μου ένα «φύλλο πορείας» όπου σημειώνουμε όλες τις εναλλακτικές «διαδρομές» αλλά και τις διαφορετικές μορφές σκευασμάτων κάνναβης που ενδεχομένως θα χρειαστούμε.
— Κάποιοι ανησυχούν για τις ενδεχόμενες παρενέργειες της παρατεταμένης χρήσης τέτοιων σκευασμάτων.
Κοιτάξτε, από τις σχετικές μελέτες καθώς και τη δική μου κλινική εμπειρία από κάπου 10.000 ασθενείς ως τώρα δεν έχουν παρατηρηθεί γενικά ούτε συμπτώματα εξάρτησης, ούτε ανάπτυξης αντοχής στο κανναβέλαιο GBD και τα άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης, η δε τοξικότητά τους είναι αμελητέα. Αν τώρα κάποιος λαμβάνει καθημερινά επί μακρόν μεγάλες ποσότητες κανναβέλαιου υψηλής περιεκτικότητας σε THC (το οποίο είναι νόμιμο στην Καλιφόρνια) και ξαφνικά τις διακόψει, θα έχει πιθανότατα για ένα μικρό διάστημα συμπτώματα ανάλογα της αιφνίδιας στέρησης του καφέ. Αυτές βέβαια είναι ακραίες περιπτώσεις πασχόντων από βαριές παθήσεις (διπολισμός, χρόνιες μυαλγίες, μετατραυματικό στρες αλλά και άσθμα, σκλήρυνση κατά πλάκας, καρκίνο, AIDS κ.λπ.), οι οποίοι συχνά κιόλας δεν συμβουλεύονται κάποιον θεραπευτή ή το κάνουν μόνο αρχικά, ακολουθώντας ύστερα δική τους αγωγή.
Γεγονός είναι ότι ενώ η χρήση THC σού «ανοίγει» ένα παράθυρο, η κατάχρησή του το στενεύει μειώνοντας και τα οφέλη του. Αν επιμένεις σε αυτό φρόντιζε να το συνδυάζεις με CBD ώστε να κρατάς το παράθυρο ανοικτό, άσε που σε δύο «βάρκες» ισορροπείς καλύτερα! Κυκλοφορούν πλέον άλλωστε σκευάσματα κανναβέλαιου από ωμή, ακατέργαστη πρώτη ύλη (χωρίς θερμαντικές μεθόδους) με μηδέν ψυχοδραστική επίδραση αλλά με εξαιρετική αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική δράση.
— Επί προεδρίας Ομπάμα ειδικά, πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ αποποινικοποίησαν την ιατρική και βιομηχανική κάνναβη (28 μέχρι τώρα, 10 εξ αυτών και την ευφορική ή «ενήλικη» λεγόμενη χρήση της). Ο κλάδος ανθεί, πέρσι ο τζίρος έφτασε τα 6 δισ. δολάρια. Ο Τραμπ τι διαθέσεις έχει δείξει;
Ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί έχουν ανοίξει διάφορα μέτωπα στο μεταναστευτικό, την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις κ.λπ., δεν έβαλαν όμως «χέρι» μέχρι τώρα σε όλο αυτό που συμβαίνει με την κάνναβη. Μπορεί κάποιοι συντηρητικοί στην παρούσα κυβέρνηση να «γαβγίζουν», όμως δεν «δαγκώνουν», δεν επιχειρούν δηλαδή κάποια επιστροφή στο απαγορευτικό καθεστώς. Αυτό εξάλλου θα σήμαινε χτύπημα στην επιχειρηματικότητα, απώλεια σημαντικών δημόσιων εσόδων και χιλιάδων θέσεων εργασίας!
Το ποτάμι έχει πια ξεχυθεί και πλέον δεν γυρίζει πίσω. Φανταστείτε ότι ο γενικός εισαγγελέας της Καλιφόρνιας δήλωσε προκαταβολικά ότι δεν θα επιτρέψει καμία ανατροπή της προοδευτικής νομοθεσίας που ισχύει πλέον στην Πολιτεία για την κάνναβη. Από όσο γνωρίζω, πάντως, ο ίδιος ο Τραμπ δεν αντιτίθεται καταρχήν στις ιατρικές εφαρμογές του φυτού.
— Πόσο ανταγωνιστικά μπορεί να είναι τα σκευάσματα φαρμακευτικής κάνναβης με αγχολυτικά κι αντικαταθλιπτικά ευρείας κατανάλωσης τύπου Prozac, Xanax, Lyrica κ.λπ.;
Απολύτως. Αφενός μπορούν να τα αντικαταστήσουν σε πλείστες όσες περιπτώσεις με σαφώς λιγότερες παρενέργειες, αφετέρου να βοηθήσουν εθισμένους σε αυτά χρήστες να απεξαρτηθούν, σταθεροποιώντας τα επίπεδα της σεροτονίνης, του φυσικού μας ηρεμιστικού. Χαρακτηριστικά, ένας ασθενής μου αρκείται τώρα ετησίως στη μισή ποσότητα Xanax από εκείνη που κατανάλωνε μέσα σε έναν μόλις μήνα προτού ξεκινήσει αγωγή με CBD, εξέλιξη που τον έχει ενθουσιάσει!
Το σημαντικότερο δε είναι ότι τα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης σού επιτρέπουν να ελέγχεις εσύ τη συναισθηματική σου κατάσταση. Είναι, επιπλέον, ευθέως ανταγωνιστικά με τα υπνωτικά χάπια αλλά και με τις βενζοδιαζεπίνες ή τα διάφορα οπιούχα φάρμακα, η κατάχρηση των οποίων στις ΗΠΑ έχει χτυπήσει κόκκινο: έχουμε πια, σημειώστε, περισσότερους θανάτους από overdose συνταγογραφούμενων οπιοειδών παρά από αυτοκινητικά δυστυχήματα! Απίστευτο αλλά συμβαίνει… Συγκριτικά, μια «υπερδόση» οποιασδήποτε μορφής κάνναβης, το πολύ να σε στείλει για ύπνο. 
