O κ. Rosenthal σε λίγους μήνες γίνεται ογδόντα ετών, δε δείχνει όμως καθόλου κουρασμένος από τα χρόνια. «Η καλλιέργεια είναι που μου δίνει ενέργεια», δηλώνει χαμογελαστός.

Αρχές Ιουνίου βρέθηκε μαζί με την αγαπημένη του κ. Jane για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Οι συζητήσεις μαζί του υπήρξαν ατέλειωτες και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Ξεκίναγαν συνήθως στη διαδρομή με το αυτοκίνητο από το ένα κατάστημα Alegre προς το άλλο, διακόπτονταν από όσους έσπευδαν να τον γνωρίσουν και να του ζητήσουν να τους υπογράψει ένα από τα βιβλία του και συνεχίζονταν μετά το τέλος κάθε του διάλεξης.

Μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία τους μεταφέρθηκαν στο 10 τεύχος του περιοδικού Τεκές. Τι να πρωτο-ρωτήσεις άλλωστε τον καλούμενο «γκουρού της κάνναβης», έναν άνθρωπο που σημάδεψε την αμερικανική πορεία της νομιμοποίησης του φυτού, τόσο με την επιμονή και τους δικαστικούς του αγώνες, όσο και με την αγάπη για την καλλιέργειά του.

[Συνέντευξη στον Αποστόλη Καπαρουδάκη. Από το 10ο τεύχος του Τεκέ, που μπορείτε να κατεβάσετε ελεύθερα από εδώ]

Πολυταξιδεμένος, επισκέπτης δεκάδων χωρών, προσεκτικός παρατηρητής των κατά τόπου τεχνικών καλλιέργειας και διαχείρισής της κάνναβης, αλλά και της κουλτούρας που συνοδεύει τη συχνά παράνομη χρήση της, βρέθηκε ένα καυτό μεσημέρι του Ιουνίου να παρατηρεί με ενθουσιασμό τη φασαρία του λιμανιού του Πειραιά.
«Ναι, η αλήθεια είναι ότι θα μπορούσε ίσως να είναι η εικόνα του λιμανιού μιας μεγάλης πόλης της Αφρικής», είπε πολύ προσεκτικά για να μην ακουστεί προσβλητικός. Του άρεσαν τα παλιά, παραδοσιακά μαγαζιά του λιμανιού και δοκίμασε όλους τους ντόπιους μεζέδες.

Και φυσικά ρωτούσε για τα πάντα: Τι είναι παράνομο και τι νόμιμο, τι λένε οι νόμοι μας, αλλά και ποια είναι η κουλτούρα μας γύρω από το φυτό; Άκουσε με προσοχή τι σημαίνει η λέξη «Τεκές» και τελικά αποφάσισε να ακούσει το βράδυ ρεμπέτικα τραγούδια παιγμένα ζωντανά, μιας και οι περιγραφές μας για τους μυστηριακούς χώρους χρήσης της κάνναβης του προηγούμενου αιώνα δεν αρκούσαν για να του μεταφέρουν… τον μύθο που τη συνοδεύει στην από ‘δω πλευρά του πλανήτη.

«Περιμένουμε τις επερχόμενες εκλογές, η πιθανότητα επανεκλογής του Τραμπ, είναι σίγουρα ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για εμάς στην Αμερική, η οπισθοδρόμηση που θα έφερνε μια πιθανή επανεκλογή του, μας ανησυχεί και μας αγχώνει», μου είπε, «δεν είναι μόνο το θέμα της κάνναβης, είναι οι γενικότερες πολιτικές του τοποθετήσεις».

Τον ρώτησα για τη κουλτούρα του φυτού, το flower power, τους χίπις της εποχής του και το αντιπολεμικό κίνημα της Αμερικής της δεκαετίας του ’60. «Έχει πολλές διαστάσεις το θέμα» είπε, «απ’ την κουλτούρα αυτή έχει οπωσδήποτε κάτι απομείνει, όμως δεν είναι αυτή που επικρατεί. Όταν μιλάμε πλέον για κάνναβη, περισσότεροι είναι εκείνοι που σκέφτονται την οικονομική πλευρά του θέματος. Αυτό που λέμε “κουλτούρα του φυτού”, δεν είναι πλέον κάτι άμεσα συνδεδεμένο με τις ιδέες που κυριαρχούσαν πενήντα χρόνια πριν, αμφιβάλω και πόσοι κάνουν πλέον έναν τέτοιο συνειρμό».

«Η νομιμοποίηση της κάνναβης είναι προφανώς ο μόνος λογικός δρόμος, αυτό όμως δε σημαίνει και την νίκη των ιδεών της ειρήνης, της ελευθερίας και της αγάπης. Βλέπεις η νομιμοποίηση συνδέεται, να μην πούμε καθορίζεται, από τη λειτουργία της αγοράς. Και “λειτουργία της αγοράς” σημαίνει κέρδος, δε σημαίνει ιδέες. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συμβαίνει στην Καλιφόρνια. Οι άνθρωποι καλλιεργούσαν εκεί παράνομα από τη δεκαετία του ’60 που εγκαταστάθηκαν στα βουνά του Χάμπολτ.
Από τις αρχές του 2000 κι έπειτα, κι όσο η νομιμοποίηση προχωρούσε, το ένα πρόβλημα λύνονταν και το άλλο παρουσιάζονταν. Σήμερα, με την κάνναβη νόμιμη πλέον στην Καλλιφόρνια, οι παραδοσιακοί καλλιεργητές της περιοχής, απολαμβάνουν μεν το καθεστώς της νομιμότητας, είναι όμως έτοιμοι να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια για την νομιμοποίηση της οποίας πάλεψαν τόσα χρόνια.

Είναι απλό: Όσο το φυτό ήταν παράνομο, η τιμή του ήταν υψηλή και από την καλλιέργειά του προέκυπταν τα αναγκαία για τη διαβίωση όσων το καλλιεργούσαν, έστω με ρίσκο τη στέρηση της ελευθερίας τους.
Τώρα που η καλλιέργεια είναι νόμιμη, οι τιμές πώλησης μειώθηκαν και οι καλλιεργητές δε βγάζουν πλέον τα προς το ζειν. Έτσι όμως λειτουργεί το οικονομικό σύστημα».

Όταν με ρωτάνε οι καλλιεργητές της Καλιφόρνια “τι να κάνουμε”, τους απαντάω “μια λύση θα ήταν να παλέψουμε για να απαγορευτεί ξανά το φυτό, να ποινικοποιηθεί ξανά η χρήση του, πως σας φαίνεται αυτό;”», συμπληρώνει γελώντας…

«Η χρήση της κάνναβης δεν είναι εθιστική, η καλλιέργειά της όμως είναι».

Αυτό διατείνεται «ο επίμονος κηπουρός» κ. Rosenthal. «Η λογική λέει ότι οι άνθρωποι μπορούν και πρέπει να μπορούν να το καλλιεργούν στον κήπο τους, χωρίς να υπάρχει πρόβλημα με τον νόμο. Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε ότι με τη νομιμοποίηση της καλλιέργειας, θα λυθούν μαγικά όλα τα προβλήματα που δημιούργησε η απαγόρευση, χρειάζεται ανοικτό πνεύμα και σωστός σχεδιασμός, για να λυθούν έστω κάποια από αυτά». Ως συγγραφέας δεκάδων βιβλίων με αντικείμενο την καλλιέργεια και εξειδικευμένος συνεργάτης αμερικανικών πανεπιστημίων, ήταν λογικό στις συναντήσεις του με τους Έλληνες να δέχεται πλήθος ερωτημάτων για τεχνικής φύσης θέματα.

Οι απαντήσεις του ήταν συχνά απρόσμενες και οπωσδήποτε κάθε άλλο παρά απλοϊκές. Σε μια από τις διαλέξεις του ρωτήθηκε για τη γνώμη του εν γένει για την υδροπονική καλλιέργεια. «Δεν είναι σωστό το ερώτημα» είπε. «Ακόμη και στο χώμα να καλλιεργείς, αν αντιμετωπίζεις το χώμα μόνο ως ένα μέσο φιλοξενίας του φυτού, ένα απλό υπόστρωμα στο οποίο εσύ σαν καλλιεργητής προσθέτεις δεκάδες ενισχυτικά συστατικά και ουσίες, τότε, πρακτικά, δεν υπάρχει διαφορά από το να καλλιεργείς στο νερό».

«Το όριο ανάμεσα στη βιολογική, την οργανική καλλιέργεια και την καλλιέργεια με τη χρήση χημικών πρόσθετων, είναι το σημαντικότερο. Δεν είναι όμως το μόνο. Υπάρχουν και οργανικά υλικά τα οποία αν χρησιμοποιούνται ανεξέλεγκτα, κάνουν τελικά τα φυτά να δυσανασχετούν, να πιέζονται πέρα από τα όριά τους να παράξουν μεγάλες ποσότητες -σε βάρος τελικά της ποιότητας».

«Ο καλλιεργητής οφείλει να είναι καλά ενημερωμένος και διαβασμένος. Πολύ περισσότερο όμως, να βρίσκει στην ίδια την καλλιέργεια χαρά και δημιουργικότητα. Ακούγεται αφηρημένο, αλλά τελικά αυτό είναι το μέτρο ή τουλάχιστον ένα μέτρο. Εγώ για παράδειγμα, έχω μεγαλώσεις χιλιάδες φυτά, έχω γράψει δεκάδες βιβλία για αυτά και ευχαρίστως θα γράψω άλλα τόσα, αν όμως κάποια στιγμή πάψω να το χαίρομαι, πάψει η καλλιέργεια να με ευχαριστεί και να με συγκινεί, δε θα είμαι πλέον χρήσιμος. Νομίζω έτσι είναι με τα πάντα στη ζωή»..

Ο κ. Ed υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους καλλιεργητές και από το 1996 συνεργάτης της Πολιτείας της Καλιφόρνια στη δημιουργία του νέου τότε νόμου που αφορούσε στη χρήση του φυτού για ιαματικούς σκοπούς. Οι δικαστικές διαμάχες στις οποίες ενεπλάκη το 2002 άνοιξαν τον δημόσιο διάλογο στις ΗΠΑ και με τον τρόπο τους ανέδειξαν το παράλογο της απαγόρευσης.
Υπήρξε τότε επισήμως εξουσιοδοτημένος από την Πολιτεία της Καλιφόρνια ως καλλιεργητής κάνναβης που προορίζονταν για φαρμακευτική χρήση, παρόλα αυτά συνελήφθη από τις Ομοσπονδιακές αρχές και οδηγήθηκε στο δικαστήριο.

Η τελική ποινή του, αυτή στην οποία τα δικαστήρια κατέληξαν μετά από διαμάχες που κράτησαν περισσότερο από επτά χρόνια, ήταν μια ημέρα κράτησης. «Ακόμη και αυτή όμως, η μικρή ποινή, ήταν απαράδεκτη. Συμβολική ποινή βέβαια, αλλά και για αυτό το λόγο δεν την αποδέχομαι ως ορθή. Όπως και νά ‘χει το θέμα, εγώ καλλιεργούσα χωρίς να κρύβομαι, με το όνομά μου δηλωμένο στις αρχές. Με λάθος άνθρωπο μπλέξανε…», λέει σήμερα.

Η κάνναβη, εκτός των άλλων, είναι για τον κύριο Ed και ένας τρόπος, μια αφορμή να γυρίσει τον πλανήτη. Όχι ως τουρίστας, αλλά ως ταξιδευτής, ως ευγενικός επισκέπτης που ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό και την κουλτούρα του κάθε τόπου και προσπαθεί να τη γνωρίσει μέσα από το φυτό και την καλλιέργειά του. Τελικά, περισσότερα μας ρωτούσε ο ίδιος από όσα τον ρωτούσαμε εμείς.

Μάλιστα, οι ερωτήσεις του για την ελληνική κρίση ήταν επίμονες. Ήρθε στην Ελλάδα διαβασμένος και αναφέρονταν σε άρθρα του Γιώργου Παπανδρέου. «Είναι υπέρ της οικιακής καλλιέργειας του φυτού αυτός ο πρώην πρωθυπουργός μας» του είπα, «δεν προχώρησε βέβαια κάποιον σχετικό νόμο». «Α, ναι βέβαια, στην Αμερική είμαστε συνηθισμένοι σε αυτήν τη συμπεριφορά των πολιτικών» με ενημέρωσε, «αλλάζουν στάση μόνο όταν συνειδητοποιήσουν πόσο μεγάλα είναι τα έσοδα από τους φόρους που συνοδεύουν τη νομιμοποίηση».

Επέμεινε όμως να μάθει περισσότερα «για τα δικά μας». «Δεν είχατε και άλλο τρόπο το 2015, έτσι δεν είναι; Δεν μπορούσατε να κάνετε και αλλιώς, έπρεπε να υπογράψετε το μνημόνιο», επέμεινε. «Τι να σας πω κύριε Ed» του απάντησα, «έγινε και δημοψήφισμα τότε και ρωτηθήκαμε σχετικά. Η απάντησή μας ήταν “όχι, δεν επιθυμούμε μνημόνιο”, δεν ξέρω αν το είδατε αυτό σε κάποιο από τα άρθρα για την ελληνική κρίση που διαβάσατε»…

«Είπατε “όχι”, αλλά έγινε “ναι”;» αναρωτήθηκε… κοιτάζοντάς με μια ψύχραιμη απορία. «Μάλιστα», του απάντησα «δείχνει περίεργο, ε;».

«Παρακολουθώντας τόσα χρόνια το θέμα της νομιμοποίησης της κάνναβης στη χώρα μου, μόνο περίεργα βλέπω, είμαι κάπως συνηθισμένος», μου απάντησε.

Περισσότερες εικόνες από την περιοδεία του κ. Rosenthal στην Ελλάδα θα βρείτε στο 10ο τεύχος του Τεκέ, που μπορείτε να κατεβάσετε ελεύθερα από εδώ]