Ελλάδα 1953: Η Κάνναβη ως πέτρα του σκανδάλου μεταξύ «ελεύθερης αγοράς» και «κρατικού παρεμβατισμού»

Οι αντιστοιχίες όσων συνέβαιναν στην Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα με τα όσα ζούμε σήμερα, είναι αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσες και καμιά φορά συμβολικές.
.
Μπορεί το κανναβουργείο Δεσύλλα στην Κέρκυρα να έγινε σε κάποιους γνωστό λόγω της ιστορικής πρώτης απεργίας του νησιού, αυτής που κήρυξαν οι εργάτες του το 1911 απαιτώντας βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους, σε άλλους όμως θα μείνει εμβληματικό ως μία ακόμη ατυχής προσπάθεια «ανάπτυξης της υγιούς επιχειρηματικότητας». Ως άλλη μια «χαμένη ευκαιρία για την ανάπτυξη».
.
Η ιστορία μάλιστα γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα εάν κανείς αναλογιστεί ότι ο ίδιος ο εργοστασιάρχης, υπήρξε όχι μόνο πολιτικός αλλά και Υπουργός.
.
Έτσι ενώ ως εργοστασιάρχης βίωσε τη βάσανο της κρατικής αναλγησίας που υπέσκαψε την «ελληνική οικονομία της κάνναβης» και οδήγησε σε μαρασμό την επιχείρησή του, ως Υπουργός δεν πήρε ούτε ο ίδιος τα κατάλληλα μέτρα. «Για να μην κατηγορηθεί για μεροληψία», όπως εξηγούσε.
.

Το κτίριο του κανναβουργείου Δεσύλλα στην Κέρκυρα το Ιανουάριο του 2003

Προφανώς εξαρτάται από την ιδεολογική γωνία από την οποία θα κοιτάξει κανείς την ιστορία του Κανναβουργείου Δεσύλλα. Ή «την οικονομία της κάνναβης» εν γένει.
 .
Τα δύο γεγονότα, αυτό της ιστορικής εργατικής απεργίας και εκείνο των έντονων διαξιφισμών «για την ανάπτυξη και την υγιή επιχειρηματικότητα», απέχουν μεταξύ τους περίπου μισό αιώνα.
 .
Ίσως το μόνο που τα συνδέει είναι το ίδιο το φυτό, που δείχνει στη μια περίπτωση στο επίκεντρου μιας εργατικής απεργίας και στην άλλη στο επίκεντρο της συζήτησης για «την αυτορύθμιση της αγοράς» σε αντίθεση με το μοντέλο του κρατικού προστατευτισμού.
.
Τη συζήτηση δηλαδή που συνεχίζεται και σήμερα, 64 χρόνια μετά από την «Εισήγηση Δεσύλλα» που παρουσιάζουμε σήμερα και 106 χρόνια μετά την πρώτη εργατική απεργία της Κέρκυρας που παρουσιάσαμε την προηγούμενη εβδομάδα.
.
Αλλά ας βάλουμε τα γεγονότα στη σειρά:
 .
Μέχρι το 1957 στην Ελλάδα λειτουργούσαν 7 κανναβουργεία με παλαιότερο το εργοστάσιο Δεσύλλα που βρίσκονταν στη Γαρίτσα της Κέρκυρας.
Το εργοστάσιο «Καννάβεως, Λίνου και Ιούτης» ιδρύθηκε το 1871 από τον Αλέξανδρο Δεσύλλα και επεξεργαζόταν καννάβι, λινάρι και γιούτα, που, κατά βάση, εισάγονταν από την Ινδία, το Πακιστάν και τις Φιλιππίνες.
Η τεράστια αυτή μονάδα την εποχή της ακμής της απασχολούσε γύρω στους 1500 εργάτες.

Αεροφωτογραφία του εργοστασίου, πιθανότατα της δεκαετίας του ’50

Μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη του το 1932, τη διεύθυνση του εργοστασίου ανέλαβε ο γιος του, Θεόδωρος Δεσύλλας, απόφοιτος της Ανωτάτης Ακαδημίας Εμπορικών Επιστημών της Γαλλίας και της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών…

«Κάνναβις, ο ελληνικός λευκός χρυσός»

Ο Θεόδωρος Δεσύλλας (1891-1968) αναμείχθηκε και με την πολιτική. Εξελέγη βουλευτής Κερκύρας και διορίστηκε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας το 1947 επί κυβερνήσεως Θεμιστοκλή Σοφούλη και το 1950 Υπουργός Ναυτικών επί κυβερνήσεως Σοφοκλή Βενιζέλου.

Κατάφερε να αναπτύξει ακόμη περισσότερο την επιχείρηση φτάνοντάς την σε ζηλευτά επίπεδα, ενώ ίδρυσε και ένα δεύτερο εργοστάσιο στον Πειραιά.

Ο Θεόδωρος Δεσύλλας, τελευταία φορά εξελέγη βουλευτής με την Ένωση Κέντρου το 1964. Το 1953 όμως τον βρίσκουμε απογοητευμένο να δίνει διάλεξη στην Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών.

Ο Θεόδωρος Δεσύλλας που στην Κέρκυρα μια οδός φέρει το όνομά του.

Πρόκειται για την εποχή όπου άρχισε η μείωση της παραγωγής λόγω οικονομικών δυσκολιών. Το εργοστάσιο θα μείωνε το προσωπικό του κατά το ήμισυ το 1970 και θα έκλεινε οριστικά το 1982.

«Κυρίαι και Κύριοι, προ 25 ετών έκαμα όνειρα και είχον ελπίδος ως νέος βιομήχανος, συνεχιστής μιας Εταιρίας ήδη αγούσης 82 ετών βίον…», είπε ο Θεόδωρος Δεσύλλας σε εκείνη τη διάλεξη και συνέχισε:

…να ολοκληρωθή η κανναβοβιομηχανία χάρις εις μίαν καλήν και επιμελή κανναβοκαλλιέργειαν και να αποκτήση ο τόπος μας, και αυτός, τον «λευκόν χρυσόν» του

Μηχάνημα του εργοστασίου της δεκαετίας του ’50

«Μετά 25 έτη αλογίστου σπατάλης δυνάμεων του τόπου, δεν έχω άλλην ελπίδα, ειμή σας, τους νέους, οι οποίοι παρακολουθούν την διάλεξιν μου, που ελπίζω λαμπρώς μορφωνόμενοι εις μίαν Σχολήν με τόσα ευγενή ιδανικά, να καταστήτε πράγματι φωτισμένα στελέχη της οικονομικής και πολιτικής ζωής του τόπου, ώστε η αύριον δια τον Ελληνικόν Λαόν να είναι καλυτέρα της σήμερον».

«Ο κρατικός παρεμβατισμός ως τροχοπέδη της ανάπτυξης»

Παράπονο του κ. Δεσύλλα είναι ότι το κράτος δεν αφήνει τον ίδιο και τους άλλους κανναβοβιομήχανους να κάνουν εισαγωγές πρώτης ύλης από το εξωτερικό, ενώ η ελληνική παραγωγή είναι κακής ποιότητας.

Δύσκολο να εκτιμήσει κανείς την κατάσταση της εποχής και να κατανοήσει ποιοί ακριβώς είναι οι κατά τον Θεόδωρο Δεσύλλα φταίχτες για την κακή ποιότητα της ελληνικής κάνναβης. Πρόκειται για μικρούς παραγωγούς, αγρότες; Ή πρόκειται για μεσάζοντες εμπόρους; Απ’ τη σοδειά του 1951 και το 1952 είχαν ήδη συσσωρευθεί 750 αδιέθετοι τόνοι κάνναβης.

Ο πολιτικός άνδρας πάντως κατακεραυνώνει το κράτος που πιέζει τους βιομήχανους να αγοράσουν όλη αυτή τη σκάρτη σοδειά, «τα σκουπίδια» όπως τα ονομάζει, οδηγώντας τους έτσι σε οικονομική καταστροφή.

Ένα ακόμη από τα μνημεία της βιομηχανικής επανάστασης της εποχής.

Ταυτόχρονα ο βιομήχανος και πρώην υπουργός, θεωρεί καταστροφική την πολιτική του κράτους να επιβάλει στους βιομήχανους του κλάδου περιορισμό στις εισαγωγές κάνναβης από άλλες χώρες πριν εξαντληθούν τα ελληνικά αποθέματα.

Το 1952 όπως λέει, επιτράπηκε η εισαγωγή μόνο 1190 τόνων κάνναβης, ποσότητα που δεν επαρκούσε για την ομαλή συνέχεια της παραγωγής.

Οπότε μπορεί κανείς με ευκολία πλέον, να φτάσει σε χρήσιμες αντιστοιχίσεις για τα «διαρκή διλήμματα» της ελληνικής οικονομίας. Και να βγάλει και τα συμπεράσματά του.

Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρη την εισήγηση του Θ. Δεσύλλα το 1953 πατώντας επάνω στο εξώφυλλό της ή εδώ.

 2/10/2017

Πηγές \ Διαβάστε Περισσότερα:

Cannabis News Gr: Το Κανναβουργείο της Έδεσσας

Canavacio, Κείμενα περί της ηδονιστικής δρόγης. Eκδόσεις Hetteron 2008.

Corfu History: Η ίδρυση του Σοσιαλιστικού Όμιλου της Κέρκυρας 

Γιάννης Κορδάτος / «Ιστορία Του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος», Β’ έκδοση, εκδόσεις «Πέτρος Δ. Καραβάκος», Αθήνα 1956, σελ. 184-205.

*Η ομιλία του Θεόδωρου Δεσύλλα που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα  το 1953 προέρχεται από το αρχείο του Σεραφείμ Κανδύλα
*Η φωτογραφία του Θεόδωρου Δεσύλλα προέρχεται από την ιστοσελίδα Vouleftes Kerkyras
* Οι φωτογραφίες του εργοστασίου προέρχονται από την ιστοσελίδα του 4ου Λυκείου Κέρκυρας