Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα ναρκωτικά || Μέρος Ά: Η κάνναβη και οι άλλες ουσίες

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία και της φετινής έκθεση του EMCDDA, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (European Monitoring Center for Drugs and Drug Addiction).

Και όπως πάντα, όχι μόνο μας φωτίζουν το πως αντιμετωπίζεται το φυτό από τους θεσμικούς φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το πρίσμα της «ναρκωτικής ουσίας», αλλά και το πως οι ίδιοι οι φορείς αυτοί λειτουργούν, από ποιές πηγές συλλέγουν τα στοιχεία τα οποία επεξεργάζονται και με ποιές μεθόδους προσπαθούν να τα ταξινομήσουν έτσι ώστε να είναι αποδοτικά προς τα κράτη-μέλη της Ένωσης υπό την έννοια της εν δυνάμει χάραξης πολιτικής.

[Του Αποστόλη Καπαρουδάκη]

Πως να διαβάσουμε την έκθεση χωρίς μυωπικά γυαλιά (μεθοδολογικά και πολιτικά προβλήματα)

Το EMCDDA δεν αποτελεί φορέα χάραξης πολιτικής, αποτελεί όμως ένα αναγκαίο εργαλείο για εκείνους που έχουν χρέος να το πράξουν. Η γλώσσα λοιπόν που χρησιμοποιεί είναι προσεκτική και σχεδόν πάντοτε ισορροπημένη. Ας δούμε λοιπόν καταρχάς από που αντλεί τα στοιχεία του.

Όπως γράφει στην έκθεσή του «Η κυρίαρχη θέση της κάνναβης στην Ευρώπη αποδεικνύεται από τις κατασχέσεις, τα αδικήματα που σχετίζονται με τη χρήση ή την κατοχή της, τις εκτιμήσεις για την επικράτηση της χρήσης της και τις νέες αιτήσεις θεραπείας». Αν εξαιρέσουμε λοιπόν την τελευταία παράμετρο, αυτήν των νέων αιτήσεων θεραπείας, τα πλέον ασφαλή στοιχεία του EMCDDA προέρχονται κατά βάση από τις αστυνομικές και διωκτικές Αρχές.

Οι Αρχές αυτού του είδους όμως, μπορεί για λόγους ιδιομορφίας μιας χώρας ή ακόμη και δικής τους ευκολίας να έχουν στοιχεία που δεν είναι τόσο ασφαλή. Πως να συγκρίνουμε για παράδειγμα μια χώρα η οποία έχει χαλαρή πολιτική σχετικά με τη χρήση της κάνναβης, με μια άλλη στην οποία το φυτό είναι πλήρως απαγορευμένο. Στη μια περίπτωση, λογικά, οι συλλήψεις για χρήση κάνναβης είναι πολλαπλάσιες της άλλης, άρα και ο αριθμός των χρηστών που καταγράφονται αναλογικά αυξημένος.

Όπως άλλωστε χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση: «δεδομένων των διαφορών που παρατηρούνται από χώρα σε χώρα τόσο στις πρακτικές υποβολής στοιχείων όσο και στις προτεραιότητες και τους πόρους των διωκτικών αρχών, οι κατασχέσεις φυτών κάνναβης πρέπει να ερμηνεύονται με επιφυλακτικότητα».

Επίσης πως να συγκρίνουμε τα στοιχεία μιας χώρας της οποίας οι Αστυνομικές Αρχές έχουν σαφείς εντολές να επικεντρωθούν στο παράνομο εμπόριο κάνναβης, με μια διπλανή χώρα της οποίας οι διωκτικές Αρχές έχουν εντολή να επικεντρωθούν στην πάταξη του εμπορίου των οπιοειδών ουσιών.

Το ίδιο ισχύει και για τα στοιχεία που προκύπτουν από «τις εκτιμήσεις για την επικράτηση της χρήσης της κάνναβης». Κι αυτό γιατί κάθε κράτος-μέλος χρησιμοποιεί άλλες μεθόδους εκτιμήσεων, κάνει άλλες έρευνες, σε άλλο μέγεθος και δείγμα πληθυσμού και με διαφορετικά ποιοτικά κριτήρια.

Τέλος, ακόμη και ο παράγοντας-στοιχείο των «νέων αιτήσεων θεραπείας», των Ευρωπαίων πολιτών δηλαδή που προσφεύγουν στα Κέντρα Αποτοξίνωσης, είναι κι αυτός συχνά έωλος. Για παράδειγμα, αν στην Ελλάδα οι συλληφθέντες για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών έχουν ευνοϊκότερη αντιμετώπιση από τα δικαστήρια εάν δηλώσουν ότι επιθυμούν να αποτοξινωθούν ενώ στη Γαλλία δεν ισχύει το ίδιο, η σύγκριση των δύο χωρών θα μας οδηγήσει σε λάθος συμπέρασμα. Αν και οι Γάλλοι πιθανότατα θα κάνουν χρήση κάνναβης σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους Έλληνες, οι Έλληνες συλληφθέντες θα το δηλώνουν… με πιο εμφατικό τρόπο και θα εμφανίζονται στις μετρήσεις αναλογικά περισσότεροι.

Οι παραπάνω παρατηρήσεις δε σημαίνουν σε καμία περίπτωση ότι τα στοιχεία του EMCDDA είναι μη αξιοποιήσιμα ή οπωσδήποτε λανθασμένα. Πολύ δε περισσότερο δε σημαίνει ότι ευθύνονται οι επιστήμονες που τα συλλέγουν και τα αναλύουν. Απλά αφενός η χρήση τους οφείλει να γίνεται με σύνεση, η δε Ευρωπαϊκή Ένωση εάν πράγματι ενδιαφέρεται «να λύσει το πρόβλημα», οφείλει «να οδηγήσει» τα κράτη μέλη της στη δημιουργία και ενός σχετικού κοινού κανόνα.

«Η μεταβαλλόμενη αγορά κάνναβης δημιουργεί νέες προκλήσεις για την πολιτική»

Προφανώς αν και το πρόβλημα εντοπίζεται στο «πως μετράμε το θέμα των ναρκωτικών», ξεκινάει από την ανυπαρξία κοινής άποψης και πολιτικής απέναντι σε αυτό, όσο μεγάλο και επικίνδυνο πρόβλημα και εάν αποτελούν.

Για τους παραπάνω λόγους, στοιχεία σχετιζόμενα με την εξάρτηση και εν γένει το πρόβλημα των ναρκωτικών γίνονται συχνά ο φερετζές που καλύπτει το πρόσωπο της χανούμισσας, η οποία πάλι έχει τους λόγους της να παραμένει σκλαβωμένη. Σκλαβωμένη είτε του πασά που ιδεολογικά αντιτίθεται σε μια άλλη πολιτική αντιμετώπισης του προβλήματος, είτε απλά του πασά που επιχορηγείται από τις κατά τόπους κυβερνήσεις μέσω κεφαλικού φόρου βάσει του εκάστοτε αριθμού των εξαρτημένων.

Κρατώντας λοιπόν τις παραπάνω επιφυλάξεις, ας δούμε τα υπάρχοντα στοιχεία της φετινής έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας. Στο πρώτο αυτό μέρος του αφιερώματος στη φετινή έκθεση, ας παρατηρήσουμε «τη μεγάλη εικόνα».

Η κάνναβη παραμένει η ευρύτερα διαδεδομένη παράνομη ουσία στην Ευρώπη

Όπως αναφέρει αρακτηρισιτκά η έκθεση «Οι εξελίξεις στην αμερικανική ήπειρο, μεταξύ άλλων η νομιμοποίησή της σε κάποιες δικαιοδοσίες, είχαν ως αποτέλεσμα την ταχεία ανάπτυξη της αγοράς εμπορικών προϊόντων κάνναβης. Αυτό είχε ως συνέπεια τη διάθεσή τους σε καινοτόμες μορφές και την κατανάλωσή τους με νέους τρόπους όπως, για παράδειγμα, στελέχη κάνναβης υψηλής δραστικότητας, υγρά αναπλήρωσης ηλεκτρονικών τσιγάρων και βρώσιμα προϊόντα».

«Ταυτόχρονα με τη νόμιμη ψυχαγωγική αγορά, θεσπίστηκαν κανονισμοί οι οποίοι επιτρέπουν την πρόσβαση στην κάνναβη για ιατρικούς ή θεραπευτικούς λόγους σε κάποιες δικαιοδοσίες. Το EMCDDA παρακολουθεί τις εξελίξεις αυτές και δημοσιεύει επεξηγηματικά συνοπτικά σημειώματα πολιτικής, τα οποία αναδεικνύουν κάποια ζητήματα που τίθενται προς συζήτηση στην Ευρώπη, όπως η πιθανότητα κάποιες από
τις νέες μορφές κάνναβης να εμφανιστούν στην ευρωπαϊκή αγορά ναρκωτικών.

Οι εξελίξεις στη Βόρειο Αμερική έχουν ανανεώσει το ενδιαφέρον για την επίδραση της κάνναβης στην ικανότητα οδήγησης. Το 2017 το EMCDDA φιλοξένησε το τρίτο διεθνές συμπόσιο με θέμα την οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών. Η έκθεση των διεθνών εμπειρογνωμόνων που συμμετείχαν στο συμπόσιο αναδεικνύει τις δυσχέρειες για την ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτικών στο συγκεκριμένο πεδίο, το οποίο αφορά κάθε χώρα, ασχέτως του νομικού καθεστώτος της ουσίας.

Τίθενται επίσης άλλα σημαντικά ερωτήματα πολιτικής, όπως: σε τι συνίσταται η ενδεδειγμένη θεραπεία των διαταραχών που συνδέονται με τη χρήση κάνναβης, πώς διασφαλίζονται οι συνέργειες με την πολιτική για τον περιορισμό του καπνίσματος και σε τι συνίστανται οι αποτελεσματικές προσεγγίσεις για τη μείωση της βλάβης από τη χρήση κάνναβης.».

Η επικράτηση της χρήσης κάνναβης στην Ευρώπη παραμένει διαχρονικά υψηλή, ενώ σε κάποια κράτη μέλη της ΕΕ πρόσφατα παρατηρήθηκε αύξηση. Επίσης σε υψηλά επίπεδα, με θεαματική αύξηση την τελευταία δεκαετία, βρίσκεται η δραστικότητα τόσο της φυτικής κάνναβης όσο και της ρητίνης κάνναβης. Πέρα από τα ζητήματα δημόσιας υγείας, ανησυχία προκαλεί ο αντίκτυπος αυτής της σημαντικής παράνομης αγοράς στην ασφάλεια των πολιτών και η πιθανή συμβολή της στη χρηματοδότηση του οργανωμένου εγκλήματος.

Λαμβάνοντας υπόψη το πλήθος των αλληλένδετων ζητημάτων, γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκο αλλά ταυτόχρονα ολοένα και σημαντικότερο να οριστεί τι σημαίνει η καταλληλότερη αντιμετώπιση της χρήσης κάνναβης

Το EMCDDA δεσμεύεται να κατανοήσει καλύτερα τα ζητήματα αυτά και να παρέχει τα αναγκαία ακριβή, επιστημονικά και αμερόληπτα στοιχεία για έναν εμπεριστατωμένο διάλογο επί ενός θέματος που συνιστά πρόκληση για την πολιτική.».

Πηγές / Διαβάστε Περισσότερα

Main Menu