Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει ένα ενιαίο πλαίσιο για την κάνναβη, είτε για την ιατρική είτε για την ευφορική χρήση. Περίπου 14 χώρες έχουν αποποινικοποιήσει ή νομιμοποιήσει την κάνναβη κυρίως για ιατρική χρήση.  Άλλες δείχνουν ανεκτικότητα κι άλλες έχουν ανακοινώσει σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες για το αμέσως επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με την καταγραφή που έκανε το 2016 το Δίκτυο για την Κοινωνική και Πολιτική Οικολογία Ηλιόσποροι 250 εκατομμύρια πολίτες στην Ευρώπη και 500 εκατομμύρια διεθνώς έχουν νόμιμη πρόσβαση στην ιατρική χρήση της κάνναβης.

Ταυτόχρονα όμως τα φαρμακευτικά σκευάσματα που κυκλοφορούν κοστίζουν πολύ ακριβά (από 8 μέχρι 350 ευρώ το γραμμάριο), όπως και η κάνναβη στα Αμερικάνικα dispensaries (πχ στο Κολοράντο φτάνει τα 20 δολάρια το γραμμάριο). 

Η παγκόσμια αγορά ιατρικής κάνναβης αποτιμάται στα 250 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2020.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την καταγραφή αυτή:

Στην Πορτογαλία δεν υπάρχει ακόμα ειδική πρόβλεψη για την ιατρική χρήση, αν και έχουν κατατεθεί σχέδια νόμου στην Βουλή και υπάρχει δημόσιος διάλογος πάνω στο θέμα.

Στην Ισπανία οι ασθενείς μπορούν να καλλιεργούν το φάρμακο τους ή να συμμετέχουν σε ιατρικές λέσχες κάνναβης τις οποίες έχουν ή συμμετέχουν ιατροί. Ο ιατρικός κόσμος μπορεί να συνταγογραφεί κάνναβη, ιδιαίτερα στην Καταλονία όπου από το 2001 έχει αποποινικοποιήσει την ιατρική χρήση της κάνναβης, ενώ από το 2005 η χώρα έχει αναπτύξει κρατικό πρόγραμμα χορήγησης του εισπνεόμενου φαρμάκου από κάνναβη Sativex.

Διαδραστικός Χάρτης της ομοθεσίας της θεραπευτικής κάνναβης στην Ευρώπη. Πηγή: Τalking Drugs, στοιχεία 10/2017

Στην Ιταλία η ιατρική χρήση της κάνναβης έγινε νόμιμη το 2007, ενώ το 2014 έγινε νόμιμη και πιο εύκολη η συνταγογράφηση κάνναβης από τους γενικούς ιατρούς. Το κόστος μπορεί να καλύπτεται από την Περιφερειακό Σύστημα Υγείας και για να μειωθούν τα έξοδα εισαγωγών φαρμάκων από κάνναβη το Ιταλικό κράτος αποφάσισε το 2015 την καλλιέργεια ιατρικής κάνναβης από τον στρατό για ένα συγκεκριμένο αριθμό εγγεγραμμένων ασθενών.

Στην Αυστρία η ιατρική χρήση της κάνναβης είναι θεωρητικά αποποινικοποιημένη από το 2008 και νόμος επιτρέπει μόνο στο κράτος την καλλιέργεια για ιατρικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Η πώληση του φυτού για ιατρική χρήση δεν επιτρέπεται, αλλά πωλούνται νόμιμα συνθετικά σκευάσματα κάνναβης όπως το Dronabinol (με THC) και το Sativex (με THC και CBD) τα οποία συνταγογραφούνται. Το κόστος για τους ασθενείς ξεπερνάει τα 1000 ευρώ τον μήνα με αυτά τα σκευάσματα, ενώ δεν καλύπτονται πάντα από τις ασφαλιστικές. Η αυτοκαλλιέργεια για ιατρική χρήση δεν επιτρέπεται, αν και ασθενείς έχουν αθωωθεί στα δικαστήρια για περιπτώσεις καλλιέργειας. Με τον νόμο του 2016 δημιουργήθηκε ένα νομικό παράθυρο για την πώληση κάνναβης από φαρμακεία.

Στο Βέλγιο σύμφωνα με Υπουργική Απόφαση του 2005, η κατοχή 3 γραμμαρίων κάνναβης είναι αποποινικοποιημένη για όλους τους ενήλικες, όπως και η καλλιέργεια ενός φυτού. Η ρύθμιση βέβαια αφορά κατά βάση τους χρήστες της ευφορικής κάνναβης.

Στην Τσεχία η ιατρική χρήση της κάνναβης νομιμοποιήθηκε το 2013 και πλέον συνταγογραφείται αν και δεν καλύπτεται ασφαλιστικά. Οι ασθενείς μπορούν να εισάγουν μέχρι 30 γραμμάρια το μήνα φαρμακευτικής κάνναβης από την Ολλανδία (Bedrocan). Η κατοχή μέχρι 5 γραμμαρίων κάνναβης έχει αποποινικοποιηθεί για όλους τους ενήλικες, όπως και η καλλιέργεια μέχρι 5 φυτών με νόμο από το 2010, ενώ υπάρχει ένα ανεκτικό πλαίσιο ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Η Τσεχία θέλει να αποκτήσει ηγετικό ρόλο σε ότι αφορά την ιατρική έρευνα για την κάνναβη στην Ευρώπη και φιλοξενεί πλέον ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά συνέδρια για την ιατρική χρήση της κάνναβης.

Στην Φιλανδία οι εγγεγραμμένοι ασθενείς μπορούν από το 2010 να αγοράσουν φαρμακευτικά σκευάσματα (Bedrocan, Sativex) από 27 αδειοδοτημένα φαρμακεία.

Στην Νορβηγία κυκλοφορεί νόμιμα στα φαρμακεία και συνταγογραφείται η κάνναβη της Bedrocan και το σκεύασμα Bediol.

Στην Δανία επιτρέπεται η συνταγογράφηση και εισαγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων από κάνναβη με ειδική άδεια για τους ασθενείς από το 2002.

Στην Γερμανία οι ασθενείς από το 2005 προμηθεύονται νόμιμα την κάνναβη της Bedrocan από την Ολλανδία, αλλά μόλις το 2016 με απόφαση του Ομοσπονδιακού Κρατιδίου μπορούν να την καλλιεργούν για προσωπική ιατρική χρήση καθώς το μηνιαίο κόστος των 800-1000 ευρώ με τα προϊόντα της Bedrocan είναι απαγορευτικά για αρκετούς ασθενείς και δεν καλύπτονται από το εθνικό σύστημα υγείας. Υπάρχει έντονη συζήτηση επίσης τελευταία για την ίδρυση κρατικού φορέα που θα ρυθμίσει νόμιμα την ιατρική χρήση (καλλιέργεια και διάθεση) της κάνναβης στην Γερμανία.

Στην Ολλανδία δραστηριοποιείται η Bedrocan που παράγει από το 2005 κάνναβη για ιατρική χρήση (6 ποικιλίες, 7.5-18 ευρώ/γραμμάριο) με ειδική άδεια από το κράτος και προμηθεύει 4.000 ασθενείς στην Ολλανδία και άλλους τόσους σε Γερμανία, Φιλανδία, Ιταλία, Νορβηγία, Τσεχία και Καναδά. Η ιατρική χρήση της κάνναβης είναι νόμιμη και από το 2003 συνταγογραφείται από τους γιατρούς αν και δεν καλύπτεται από το ασφαλιστικό σύστημα. Η καλλιέργεια για προσωπική χρήση (μέχρι 5 φυτά) είναι αποποινικοποιημένη, αλλά η πιο μαζική καλλιέργεια (για την κάλυψη των αναγκών των coffeeshop) δεν είναι νόμιμη. 

Στην Αγγλία η ιατρική χρήση της κάνναβης δεν έχει νομιμοποιηθεί, αλλά κυκλοφορεί νόμιμα ένα συνθετικό σκεύασμα κάνναβης που παράγεται εκεί. Το Sativex έχει εγκριθεί σε 18 Ευρωπαϊκές χώρες και σε 8 από αυτές (Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Σουηδία, Αυστρία, Τσεχία) κυκλοφορεί ήδη νόμιμα. Αν και το εθνικό σύστημα υγείας της Αγγλίας καλύπτει το Sativex για σκλήρυνση κατά πλάκας, παρόλα αυτά οι γιατροί δεν το συνταγογραφούν ευρέως, κυρίως λόγω του κόστους του που υπολογίζεται γύρω στις 5.600 λίρες Αγγλίας η ετήσια θεραπεία ανά ασθενή. Η εταιρία που το παράγει καλλιεργεί 2 θερμοκήπια με ετήσια παραγωγή 20.000 κιλά κάνναβης και εξυπηρετεί 10-15.000 ασθενείς. Το τελικό προϊόν βγαίνει στην αγορά με μια τιμή που κυμαίνεται από 600 έως 900 ευρώ τα 30ml (3 γραμμάρια) που είναι η ενδεδειγμένη δόση για 1 μήνα. Το παράδοξο με τη νομοθεσία στην Αγγλία είναι ότι το Sativex που είναι φαρμακευτικό παράγωγο της κάνναβης είναι νόμιμο, αλλά το ίδιο το φυτό δεν είναι. 

Η Γαλλία από το 2013 έχει κάνει νόμιμη τη χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων από κάνναβη με συνταγή από γιατρό.

Στην Μάλτα από το 2014 σκευάσματα και φαρμακευτικά συμπυκνώματα κάνναβης για ιατρική χρήση θα πωλούνται από τα φαρμακεία, κατόπιν συνταγογράφησης από γιατρό.

Η Κροατία έχει από το 2015 νομιμοποιήσει τη χρήση φαρμάκων από κάνναβη για ασθενείς με καρκίνο, σκλήρυνση κατά πλάκας και AIDS.

Η Σλοβενία έχει νομιμοποιήσει την ιατρική χρήση των κανναβινοειδών και των φαρμακευτικών σκευασμάτων από κάνναβη το 2014.

Η Ρουμανία και η ΠΓΔΜ έχουν νομοθετήσει πρόσφατα για τη νομιμοποίηση φαρμακευτικών σκευασμάτων από κάνναβη ή την ιατρική χρήση των κανναβινοειδών, αν και το ίδιο το φυτό παραμένει παράνομο και η χρήση του ποινικοποιημένη.

Στην Εσθονία η κατοχή μέχρι 7.5 γραμμαρίων κάνναβης θεωρείται ότι προορίζεται για προσωπική χρήση, έχει αποποινικοποιηθεί και επιβάλλεται μόνο χρηματικό πρόστιμο. Η σχετική ρύθμιση βέβαια αφορά πρωτίστως την ευφορική κάνναβη.

Η Ελβετία δεν έχει συγκεκριμένο νόμο για την ιατρική χρήση της κάνναβης αν και από το 2013 επιτρέπεται η εισαγωγή Sativex και Dronabinol.

Πηγές / Διαβάστε περισσότερα:

• Medical Cannabis Legal Status / Wikipedia
• Έρευνα «Θεσμικά πλαίσια για την κάνναβη στην Ευρώπη και τον κόσμο», 2016. Δίκτυο για την Κοινωνική και Πολιτική Οικολογία Ηλιόσποροι, (αρχείο pdf).
• Medicalmarijuana.procon.org