Ήταν πράγματι σπανάκι;

Ο Ποπάυ είναι ένας από τους δημοφιλέστερους χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων, καθώς έχει εμφανιστεί σε κόμικς, στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Χαρακτηριστικά γνωρίσματά του ήταν το άσπρο ναυτικό καπέλο, η πίπα που κάπνιζε συνέχεια και τα υπερτροφικά χέρια του.

Από το 1929, όταν ο καρτουνίστας Έλζι Σίγκαρ δημιούργησε τον χαρακτήρα, μέχρι σήμερα, οι ιστορίες του Ποπάυ γράφτηκαν και σχεδιάστηκαν από πολλούς διαφορετικούς συγγραφείς και καλλιτέχνες. Στην αρχή, δεν υπήρχε εξήγηση για την εκπληκτική δύναμη του Ποπάυ. Μέσα όμως σε λίγα χρόνια, η εξάρτησή του από το σπανάκι έγινε μέρος του σεναρίου, καθώς και βάση για κάποιες φήμες και επαναλαμβανόμενα αστεία.

[Του Λάμπρου Ν. Αναγνωστόπουλου*]

Η σχέση του Ποπάυ με την κάνναβη

Έχει ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι υπάρχουν ενδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι το περίφημο σπανάκι του Ποπάυ, το οποίο του έδινε τεράστια δύναμη, ήταν στην πραγματικότητα ένα άλλο «μαγικό χόρτο», αυτό της κάνναβης. Μάλιστα, ο Σίγκαρ, κατά καιρούς προσπάθησε να περάσει μέσα από το σενάριο κινουμένων σχεδίων διάφορα κοινωνικά μηνύματα, χρησιμοποιώντας ενήλικο χιούμορ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η σκηνή που ο Τόαρ ερωτοχτυπημένος με τον Ποπάυ, τον φωνάζει «κόμματο» και τον φιλά στο κεφάλι. Ήταν ένας σαφής υπαινιγμός για τους ομοφυλόφιλους, σε μια εποχή που η λέξη «ομοφυλόφιλος» και μόνο, αποτελούσε θέμα ταμπού.

Το πιο ισχυρό στοιχείο όσων υποστηρίζουν ότι το σπανάκι του «ήρωα» είναι στην πραγματικότητα κάνναβη, αποτελεί το γεγονός ότι όταν δημιουργήθηκε ο χαρακτήρας, δηλαδή στις δεκαετίες του 1920 και ’30, το «σπανάκι» ήταν κοινή κωδική ονομασία της μαριχουάνας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί «Tο τραγούδι του σπανακιού»(The spinach song), που ηχογραφήθηκε το 1938 από το δημοφιλές τζαζ συγκρότημα Julia Lee and her Boyfriends. Το τραγούδι αυτό, παιζόταν για χρόνια σε κλαμπ που ήταν γεμάτα από τους καπνιστές κάνναβης και οι στίχοι του χρησιμοποιούσαν το «σπανάκι» ως μεταφορά για το ευφορικό φυτό.

Ακόμη, οι προπαγανδιστές εκείνης της εποχής, ισχυρίζονταν ότι η κάνναβη έδινε στους χρήστες υπερβολική δύναμη. Τα ΜΜΕ υποστήριζαν μάλιστα, ότι οι χρήστες γίνονταν εξαιρετικά δυνατοί, μέχρι και άτρωτοι στις σφαίρες! Έτσι, το να αποκτά ο Ποπάυ τεράστια δύναμη ρουφώντας λίγο σπανάκι, αποτελούσε εκείνη την εποχή σαφή υπαινιγμό για την κάνναβη.

Επιπρόσθετα, ως ναύτης, ο Ποπάυ, ήταν αναμενόμενο να γνωρίζει εξωτικά βότανα από μακρινούς τόπους. Πράγματι, οι ναύτες ήταν από τους πρώτους που εισήγαγαν την κάνναβη στην αμερικάνικη κουλτούρα, φέρνοντας το βοτάνι μαζί τους από τα υπερπόντια ταξίδια τους.

Μετά τον θάνατο του Σίγκαρ, το 1938, το κόμικ ανέλαβαν καινούριοι δημιουργοί για πολλά χρόνια. Καθώς ο χαρακτήρας του Ποπάυ επαναπροσδιοριζόταν σε νέες παραγωγές, προέκυπταν νέες ενδείξεις για την αναφορά στην κάνναβη. Για παράδειγμα, σε πολλά από τα κινούμενα σχέδια της δεκαετίας του 1960, ο ήρωας απεικονίζεται να ρουφάει το δυναμωτικό σπανάκι μέσα από την πίπα του.

Επίσης, στα κόμικς που έγιναν εκείνη τη δεκαετία, ο Ποπάυ είχε μαζί του ένα σκύλο που τον έλεγαν Καναβούρη (Birdseed). Σίγουρα, όποιοι ονόμασαν έτσι τον σκύλο του, θα γνώριζαν ότι η κάνναβη αποτελούσε για την Αμερική την κυριότερη πηγή σπόρων για τα πουλιά, μέχρι βέβαια την απαγόρευσή της.

Τέλος, ένας από τους τελευταίους σχεδιαστές του Ποπάυ, ο Αμερικανός Μπόμπι Λόντον, σχεδίαζε καθημερινά κόμικς για την King Features, από το 1986 έως το 1992. Ήταν γνωστό ότι η δουλειά του, όπως και του Σίγκαρ, περιλάμβανε και ενήλικα ή αμφιλεγόμενα θέματα, με έναν ιδιαίτερο τρόπο.

Ο Ποπάυ του Λόντον, ήταν ουσιαστικά το μόνο κινούμενο σχέδιο, το οποίο αναφερόταν ρητά στη σχέση της κάνναβης με το σπανάκι. Όπως για παράδειγμα το κόμικ που έδειχνε τον Ποπάυ και τον Γουΐμπυ να παραλαμβάνουν ένα φορτίο «αγνού βολιβιανού σπανακιού».

Για την ιστορία, ο Λόντον απολύθηκε από την King Features για άλλο λόγο, όταν σχεδίασε μια αλληγορική σάτιρα, σχετικά με το θέμα των εκτρώσεων.

*Ο Λάμπρος Ν. Αναγνωστόπουλος σπούδασε κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου και είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΤΕΙ  Λάρισας στον τομέα της Ψυχικής Υγείας. Περισσότερα άρθρα του μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Πηγές / Διαβάστε περισσότερα:

Popeye the Pothead | Cannabis Culture

Canavaccio, κείμενα περί της ηδονιστικής δρόγης, Εκδόσεις: Ηeteron