Ο Κώστας Σκλιάμης είναι πολιτικός επιστήμονας, ζει και εργάζεται στο Άμστερνταμ και αρθρογραφεί τακτικά επιχειρηματολογώντας υπέρ της νομιμοποίησης της κάνναβης, ενώ είναι και συγγραφέας του βιβλίου «Κάνναβη νομιμοποίηση και ρύθμιση». Το άρθρο του το αναδημοσιεύουμε από το Νόστιμον Ήμαρ.
Όπως μάλλον ήδη γνωρίζετε, στις 30 Ιουνίου, η Ελληνική Κυβέρνηση μέσω του ίδιου του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Υγείας, ανακοίνωσε τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης των Υπουργών Υγείας και Δικαιοσύνης.
Εκ πρώτης όψεως αυτό φαίνεται ένα τεράστιο βήμα για την ελληνική κοινωνία καθώς η Ελλάδα πλέον θα συγκαταλέγεται στα κράτη μέλη της ΕΕ που έχουν προχωρήσει στη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης, ικανοποιώντας το αίτημα των ασθενων να έχουν δικαίωμα σε θεραπεία που είναι αποτελεσματική για την κατάσταση τους.
Επομένως μέχρι εδώ, βλέπουμε ότι έγινε ένα πρώτο, αλλά μικρό βήμα. Στη συνέχεια ακολουθούν οι λόγοι που εξηγούν τι θα μπορούσε να ήταν καλύτερο. Για έναν απλό λόγο, παντα κυνηγάμε το καλύτερο και ποτέ δεν πρέπει να ικανοποιουμαστε με το λίγο απο τη στιγμή που το καλύτερο είναι εφικτός και ρεαλιστικός στόχος. Χωρίς καμία κακή διάθεση ακολουθεί τι δεν πήγε καλά.
Aρχικά όπως διαβάσατε παραπάνω, η νομιμοποίηση προήλθε μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ). Δεν κατατέθηκε ως νομοσχέδιο σε καμία επιτροπή της Βουλής, δεν συζητήθηκε στη Βουλή και σημαντικότερο, δεν ψηφίστηκε απο τη Βουλή. Παρ’ ότι υπήρχαν πολιτικά κόμματα που αρχικά ήταν διατεθειμένα να στηρίξουν μια τέτοια κίνηση, στη συνέχεια λόγω άλλων πολιτικών διαφωνιών με τη Κυβέρνηση, δεν προχώρησε η παραπάνω πρωτοβουλία. Αυτό σημαίνει ότι η Κυβέρνηση έχασε την ευκαιρία να περάσει το νόμο είτε με απλή πλειοψηφία στη Βουλή είτε με διευρυμένη πλειοψηφία που θα σήμαινε μεγάλη κοινωνική συναίνεση ώστε να τον εδραιώσει για τα καλά διασφαλίζοντας το μέλλον των ασθενων. Φαίνεται ότι δεν είναι προιόν κοινής συμφωνίας πολιτικών δυνάμεων, κάτι που σίγουρα δεν θέτει γερά θεμέλια. Με πιο απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι η επόμενη κυβέρνηση αν θέλει να καταργήσει το συγκεκριμένο νόμο, θα μπορεί να το κάνει ανά πάσα στιγμή, με μια αντίστοιχη Υπουργική Απόφαση.
«Φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης»
Όπως όλοι ενημερωθηκάμε απο την ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας, «τα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης ενδείκνυνται για περιπτώσεις που έχουν αποδεδειγμένο κλινικό όφελος για μια σειρά από νόσους όπως ο χρόνιος πόνος, ο νευροπαθητικός πόνος, η ναυτία και έμετος λόγω χημειοθεραπείας, η καχεξία/ανορεξία. κ.ά.». Αυτό που καταλαβαίνουμε είναι ότι η νομιμοποίηση αναφέρεται συγκεκριμένα σε σκευάσματα αλλά όχι σε αποξηραμένα άνθη κάνναβης.
Πως προήλθε αυτό και πως εξηγείται; Τρεις είναι οι κύριοι παράγοντες.
Πρώτον, η Επιτροπή του Υπουργείου που είχε συσταθεί δεν ήταν ικανή και έμπειρη στο θέμα της κάνναβης και πολλά μέλη διακατέχονται απο ασχετοσύνη και άγνοια πάνω στις παγκόσμιες εξελίξεις σε πολλούς τομείς που επηρεάζει η κάνναβη. Άρα πρώτο αίτιο η ανεπαρκής στελέχωση.
Δέυτερο αίτιο ήταν συγκεκριμένη επιμονή από κάποιους να περιοριστεί η ιατρική χρήση στην κανναβιδιόλη (CBD) και να αποκλειστεί η ψυχοδραστική τετραϋδροκανναβινόλη (THC) καθώς ισχυριζόντουσαν ότι η THC δεν έχει ιατρικά οφέλη. Εδώ καραφλιάζουν οι παραγωγοί ιατρικής κάνναβης σε Ολλανδία, Καναδά, ΗΠΑ, Ισραήλ κλπ. Όσοι γνωρίζουν επί του θέματος ξέρουν ότι τα αποξηραμένα άνθη κάνναβης με υψηλά επίπεδα THC (πχ Girl Scout Cookies, Super Sour Diesel, Blue Dream κ.α) χρησιμοποιούνται για ιατρικη χρήση σε θεραπεία πληθώρας ασθενειών και παθήσεων και είναι νόμιμα για ιατρική χρήση στην πλειονότητα των Πολιτειών των ΗΠΑ που έχουν προχωρήσει σε νομιμοποίηση της ιατρικής κάναβης. Επιπλέον, όσοι ασχολουνται γνωρίζουν επίσης πολύ καλά ότι υπάρχουν ποικιλιες κάνναβης με ελάχιστα επίπεδα THC και πολύ υψηλά επίπεδα CBD (πχ Charlotte’s Web).
Επομένως δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην νομιμοποιηθουν τα αποξηραμένα άνθη κάνναβης, είτε με υψηλές συγκεντρώσεις σε CBD είτε με υψηλές συγκεντρώσεις σε THC. Επιπλέον, κανείς δεν είπε ποτέ ότι ο ασθενής θέλει να καπνίσει, αλλά υπάρχουν μέθοδοι κατανάλωσης όπως ατμοποιητές κάνναβης (vaporizers) όπου παραμένουν ασφαλή για την υγεία κάθε ασθενούς και συνίστανται για ιατρικη χρήση αποξηραμένων ανθών κάνναβης.
Επιπλέον, όσοι ασχολουνται με την κάνναβη γνωρίζουν ότι οι ιατρικές δυνατότητες της κάνναβης προέρχονται απο τον συνδυασμό των κανναβινοειδών (συνολικά πάνω απο 85 αλλά αυτά που μας ενδιαφέρουν κυρίως είναι η πρωτίστως η THC και η CBD και ακολουθούν οι CBG, CBN, CBC, CBGV, κ.α) μαζί με τα τερπένια και τα φλαβονοειδή που όλα αυτά βρίσκονται στο φυτό της κάνναβης. Επομένως, αν απομονώσουμε για παράδειγμα μόνο την CBD και την βάλουμε σε ενα σκεύασμα εκεί χάνουμε τις συνολικές ευεργετικές ιδιότητες που προσφέρει το φυτό της κάνναβης με το αποξηραμένο άνθος του.
Άρα γιατί να μην έχουμε αποξηραμένα άνθη κάνναβης με διαφορετικές συγκεντρώσεις σε THC, CBD και λοιπά κανναβινοειδή, τερπένια και φλαβονοειδή;
Η απάντηση βρίσκεται στο ότι η ελληνική κυβέρνηση μάλλον δεν είχε την προθυμία και τη πολιτική βούληση να νομιμοποίησει οποιοδήποτε αποξηραμενο άνθος κάνναβης, ακόμα και ένα μη ψυχοδραστικό όπως το Charlotte’s Web. Τη κυρίευσε η ανησυχία και ο φόβος ότι η εικόνα του αποξηράμενου άνθους (παπάς ή bud στην καθομιλουμένη) θα συνδεθεί με την κάνναβη για ψυχαγωγικη χρήση και θα ανοίξει μέτωπο σύγκρουσης με την αντιπολίτευση το οποίο θα πορούσε να αφυπνίσει τα συντηρητικά αισθήματα της ελληνικής κοινωνίας με πολιτικό κόστος για την Κυβέρνηση. Το γεγονός ότι η δειλεία υπερίσχυσε αποδεικνύει την ανικανότητα των ατόμων που ήταν επιφορτισμένοι με την όλη διαδικασία, απο την Επιτροπή μέχρι τα υψηλόβαθμα στελέχη του Υπουργείου. Αν θες να υπερασπιστείς την επιλογή της ιατρικης κάνναβης σε σκευάσματα, πρέπει να έχεις τη γνώση και το θάρρος να υπερασpιστείς γενικά την ιατρική χρήση του φυτού της κάνναβης, και να μην κρύβεσαι πίσω απο την ασφάλεια της λέξης «σκευάσματος».
Επιπλέον, με την επιλογή των σκευασμάτων, προωθείται η εισαγωγή αυτών, υποθέτουμε κυριως απο Καναδά και Ισραήλ. Μεγάλη μάχη θα δώσουν τα lobbies για το ποιος θα προμηθεύει σκευάσματα κάνναβης την ελληνική αγορά. Πάντως ελληνική παραγωγή δεν φαίνεται να προβλέπεται στον ορίζοντα και θεσεις εργασίας δεν προβλέπεται να ανοίξουν. Αντιθετως, αν νομιμοποιούσαμε τα αποξηραμένα ανθη κάνναβης και είχαμε μια εγχώρια παραγωγή, χιλιάδες πολίτες θα έβρισκαν δουλειά στην έρευνα, σε μονάδες παραγωγης/καλλιέργειας, στην διανομή και στην λιανική πώληση. Επίσης, θα μπορούσε να δημιουργηθεί και το επάγγελμα του caregiver που υπάρχει ήδη στις ΗΠΑ, και το οποίο έχω αναλύσει αναλυτικά σε προηγούμενα άρθρα αλλά και στο βιβλίο μου «Κάνναβη: Νομιμοποίηση και ρύθμιση». Γιατί να επωφεληθεί μόνο μια συγκεριμένη ομάδα ασθενών (αυτοί που έχουν ανάγκη αποκλειστικά CBD) και να μην επωφεληθούν όλοι οι ασθενείς (αυτοί που έχου ανάγκη THC αλλά και άνθη κάνναβης με υψηλότερες συγκεντρώσεις CBD από ότι τα σκευάσματα) αλλά και γενικότερα η ελληνική κοινωνία μέσω της ανάπτυξης στον συγκεκριμένο τομέα;
Τέλος, σημαντικό ρόλο σε αυτό το σημαντικό βήμα που έγινε, έπαιξε ο ακτιβιστικός ρόλος συγκεκριμένων ομάδων και ατόμων, οι οποίοι επι χρόνια πίεζαν για αλλαγές πολιτικής προς τη σωστη κατεύθυνση. Οι ακτιβιστές ζητούν και σήμερα να θεσμοθετηθεί η αυτοκαλλιέργεια για τους χρήστες κάνναβης, ώστε να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αποξηραμένα ανθη κάνναβης όπου θα καλλιεργούν οι ίδιοι επομένως δεν θα εξαρτώνται απο τα σκευάσματα φαρμακευτικών εταιριών. Πολύ σωστό το αίτημα και πρέπει άμεσα να γίνει. Το θέμα είναι ότι αυτό το δικαίωμα θα έπρεπε να είχε καθιερωθεί πολύ πιο πριν.
Αποποινικοποίηση της χρήσης και της κατοχής για προσωπική χρήση
Γιατί πρώτα νομιμοποίηθηκε η χρήση ιατρικων σκευασμάτων κάνναβης και δεν έγινε πρώτα η αποποινικοποίηση της χρήσης κάνναβης και της κατοχης κάνναβης για προσωπικη χρήση (ψυχαγωγική και ιατρική) ; Βάσει του Ολλανδικού μοντέλου αλλά και πολλών πολιτειων των ΗΠΑ όπου η χρήση και η κατοχή για προσωπικη χρήση είναι αποποινικοποιημένη, οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να καλλιεργούν στην οικεία τους φυτά κάνναβης (συνήθως μέχρι έναν ορισμένο αριθμό που κυμαίνεται γύρω στα 5 ανά άτομο ή ανά οικεία). Επίσης, στις Πολιτείες των ΗΠΑ πρώτα έγινε η αποποινικοποίηση και μετά η νομιμοποίηση της ιατρική χρήσης. Αν είχε προηγηθεί η αποποινικοποίηση τότε ο κάθε πολίτης θα είχε ab initio το δικαίωμα στην αυτοκαλλιέργεια και δεν θα περιμένε ο ασθενής τη νομιμοποίηση και ρύθμιση της ιατρικής κάνναβης. Αν υποθέσουμε ότι ένας πολίτης θα είχε 5 φυτά αυτά πολυ πιθανόν να του αρκούσαν για να καλύψει τις ιατρικές του ανάγκες. Δεν θα μας ενδιέφερε αν έχει αυτά τα φυτά για ψυχαγωγική ή για ιατρική χρήση. Αν κάποιος, είχε ιατρικό πρόβλημα που απαιτούσε καλλιέργεια περισσότερων φυτων για παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας, εκεί έρχεται η ανάγκη ρύθμισης καθώς τότε θα έπρεπε να κάνει αίτηση για δικαίωμα καλλιέργειας μεγαλύτερου αριθμού φυτών που θα μπορούσε να καλλιεργήσει. Προς το παρόν, η αυτοαλλιέργεια παραμένει παράνομη όπως και η κατοχή και η χρήση.
Άρα, η κυβέρνηση δεν έκανε αυτό που ήταν πάντα το κυριο αίτημα των ακτιβιστών, δηλαδή να αποποινικοποιήσει την κατοχή για προσωπική χρήση και την ίδια τη χρήση κάνναβης. Όλο και περισσότερο χώρες προχωρουν στην αποποινικοποίηση, αλλά η Ελλαδα προτιμά ακόμα να βάζει την αστυνομία να κυνηγά πολίτες για ένα γραμμάριο κάνναβης και τα δικαστήρια να ασχολούνται καθημερινώς με εκατοντάδες υποθέσεις κατοχής κάνναβης. Πόσα λεφτά άραγε κοστίζουν στο κράτος οι αστυνομικοί που πηγαινοφέρνουν πολίτες στο τμήμα και στο δικαστήριο για κατοχή μικροποσοτήτων κάνναβης; Δεν θα ήταν καλύτερο να περιπολούν στις γειτονιές για σοβαρά εγκλήματα ή να ανταποκρίνονται άμεσα στις εκκλήσεις βοήθειας των πολιτών; Στις κανονικές κοινωνίες εκεί που επικρατεί η λογική, η αστυνομία και τα δικαστήρια ασχολούνται με σοβαρά πράγματα και δεν ταλαιπωρούν πολίτες για ένα τσιγάρο ή ένα γραμμάριο κάνναβης.
Για τα επόμενα βήματα…
Κλείνοντας, θέλω να ελπίζω ότι αυτό ήταν το πρώτο μικρό βήμα για μια θετική εξέλιξη των πραγμάτων που θα συμβάλλουν στην γενικότερη πρόοδο της κοινωνίας μας. Η αναγνώριση των ιατρικών/θεραπευτικών δυνατοτήτων της κάνναβης πρέπει να ολοκληρωθεί με την αποδαιμονοποίηση της THC και των αποξηραμένων ανθών κάνναβης.
Επόμενα βήματα πρέπει να είναι άμεσα η αποποινικοποίηση της χρήσης κάνναβης και της κατοχής για προσωπική χρήση (κάτι που έπρεπε να είχε προηγηθεί της νομιμοποίησης της ιατρικής χρήσης). Έπειτα, πρέπει να ακολουθήσει η νομιμοποίηση και ρύθμιση της κάνναβης για ψυχαγωγικη χρήση όπου α)θα πετύχει τον διαχωρισμό της κάνναβης από τα σκληρά ναρκτικά, β) οι ανήλικοι θα μείνουν μακριά απο την κάνναβη, γ) θα καταπολεμηθούν οι εγκληματικές οργανώσεις που τώα ελέγχουν το εμπόριο κάνναβης, δ) το κράτος θα αποκτήσει έσοδα που μπορεί να χρησιμοποιήσει στην κοινωνική πολιτική, στην παιδεία αι να ενισχύσει τις αδύναμες κοινωνικα ομάδες, ε) με την δημιουγία μιας εγχώριας βιομηχανίας κάνναβης μπορούν να δημιουργηθούν δεκάδες χιλιαδες θέσεις εργασίες τόσο στον τομέα της κάνναβης όσο και σε παράλληλους τομείς ΄που θα επωφεληθούν απο την κάνναβη, στ) τέλος, ο χρήστης θα προστατευθεί καθώς θα έχει πρόσβαση σε ελεγμένη κάνναβη απο κρατικό οργανισμό, πιστοποιόντας την καθαρότητα του προιόντος.
Επίσης, επόμενο μεγάλο βήμα θα πρέπει να είναι η αποποινικοποίηση όλων των ναρκωτικών, όπως πρότεινε την περασμένη εβδομάδα ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όπως εχει κάνει η Πορτογαλία απο το 2001 και όπως έκανε πολυ πρόσφατα το Όρεγκον των ΗΠΑ. Τελευταίο σκαλοπάτι και πιο μακρινό αποτελεί η ρύθμιση όλων των ναρκωτικων, ώστε οι χρήστες να είναι πλήρως προστατευμένοι και να μειωθούν οι θάνατοι από νοθευμένα ναρκωτικά καθώς και η μείωση της συχνότητας εμφάνισης της λοίμωξης από τον ιό HIV.
Να θυμήσω τέλος ότι οι άνθρωποι πάντα έκαναν, κάνουν και θα κάνουν χρήση ναρκωτικών. Ο «Πόλεμος κατά των Ναρκωτικών» έχει αποτύχει και θεωρείται ξεπερασμενη προσέγγιση με αρνητικές συνέπειες. Ήρθε η ώρα να εστιάσουμε στη μείωση της βλάβης, στη δημόσια υγεία και σε ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές που έρχονται.
*Σχετικό άρθρο με τη νομιμοποίηση της κάνναβης για ιατρική χρήση είχα γράψει στις 28 Αυγούστου 2016, όπου υπήρχε εκτεταμένη ανάλυση αυτού του εγχειρήματος, με αναλυτική παρουσίαση όλων των πτυχών του θέματος.
