Ο πλήρης οδηγός για να καλλιεργήσεις οικολογικά στο μπαλκόνι σου

Η Αρχή να γίνει κι όλα θα ανθίσουν!

Ο Αλέξανδρος Μουταφτσής και η Μαρία Ιωαννίδου είναι οι δημιουργοί του Βοτανόκηπου και καλλιεργούν με αυστηρά φυσικές, οικολογικές και βιολογικές μεθόδους. Απ’ τον κήπο τους, το μικρό οικολογικό τους παρατηρητήριο, μας μεταφέρουν γνώσεις και συμβουλές για να μετατρέψουμε το μπαλκόνι μας σε έναν μικρό οικολογικό μπαξέ.

Κείμενο: Αλέξανδρος Μουταφτσής, Επιμέλεια: You May Say… team, Φωτογραφίες: Γωγώ Γαλανοπούλου, από το τέταρτο τεύχος του περιοδικού You May Say.

You May Say Club: Ο Βοτανόκηπος ανήκει στo δίκτυο συνεργατών του Club, μπορείτε με την κάρτα μέλους να αξιοποιήσετε τις εκπτώσεις και τις προσφορές του.

ΌΝΟΜΑ, ΖΏΟ, ΦΥΤΌ, ΠΡΆΓΜΑ…

Τα φυτά έχουν δυστυχώς μειωμένη κοινωνική υπόληψη, παραμένουν «δευτεράτζες» με το ρόλο του πρωταγωνιστή να τον κρατάνε τα ζώα. Κάποιοι Αμερικανοί βιολόγοι μάλιστα δημιούργησαν τον όρο «τυφλότητα απέναντι στα φυτά» (plant blindness), επισημαίνοντας την καταδίκη των φυτών σε ανυποληψία. Κι όλα αυτά, ενώ έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι φυτά, ζώα και άνθρωποι, είμαστε πολύ πιο κοντά από όσο φανταζόμαστε, τόσο όσο αφορά στη γενετική μας πολυπλοκότητα όσο και τη συμπεριφορά μας.

Τα φυτά δεν είναι ατελείς οργανισμοί, είναι απλά διαφορετικοί οργανισμοί, αυθύπαρκτοι και με εγγενή αξία. Παρατηρώντας τα να μεγαλώνουν θα δoύμε τις ανάγκες τους. Ταυτόχρονα, η παρατήρησή μας αυτή, θα μας βοηθήσει λιγάκι να αποχωριστούμε την ανθρωποκεντρική θεώρηση των πραγμάτων, αυτή που θέλει τα πάντα να υπάρχουν μόνο για να καλύπτουν τις δικές μας ανάγκες. Δεν υπάρχουν λοιπόν καλοί και κακοί καλλιεργητές. Ή αποκτά κάποιος πραγματικές σχέσεις με τα φυτά ή η σχέση του περιορίζεται στον ωφελιμισμό.

ΆΓΡΙΑ ΦΥΤΆ, ΦΥΤΆ
ΕΞΗΜΕΡΩΜΈΝΑ… ΚΑΙ ΦΥΤΆ ΚΑΤΟΙΚΊΔΙΑ

Τα άγρια φυτά, από βιολογικής άποψης, προέρχονται από μια φυσική επιλογή που έγινε με την πάροδο του χρόνου, ενώ τα καλλιεργούμενα φυτά ζούνε μόνο και μόνο επειδή συμβιώνουν με εμάς. Ο άνθρωπος επέλεξε κάποιες φυσικές μεταλλάξεις φυτών που ήταν πιο γευστικές, πιο ακίνδυνες ή πιο «ευκολοφάγωτες» για τον ίδιο. Έτσι καλλιεργήθηκαν στους πρωτόγονους κήπους το μαρούλι και τα σιτηρά. Και έκτοτε συμβιώνουν μαζί μας, έχοντας ανάγκη την παρέα μας.

Οι περισσότερες ποικιλίες βοτάνων προέρχονται από τους άγριους πρωτόγονους ξαδέρφους τους. Με τα χρόνια εξημερώθηκαν, αλλά κρατάνε ακόμη στο γενετικό τους υλικό την πληροφορία της άγριας φύσης.

ΓΙΑΤΊ ΝΑ ΦΥΤΈΨΟΥΜΕ;
Γιατί η καλλιέργεια μας δίνει χαρά και μας χαλαρώνει, μόνο τα αρώματα που αναδύουν τα φυτά να αναλογιστούμε… Γιατί θα δρέψουμε ένα σωρό «καρπούς», τόσο άυλους όσο και υλικούς, πραγματικούς καρπούς. Γιατί θα κάνουμε έτσι ένα μικρό βήμα προς την πρόσβασή μας σε υγιείς και αγνές τροφές, ένα βηματάκι προς την αυτάρκειά μας, την καλύτερη υγεία μας και την απεξάρτησή μας από τις επεξεργασμένες, «ταλαιπωρημένες» τροφές, που τα μόνα στοιχεία που τους έχουν απομείνει είναι εκείνα που αναγράφονται στη συσκευασία τους… Γιατί θα σχετιστούμε ξανά με όσα έχουμε από λάθος δικό μας αποκοπεί: από τη φύση, τις λειτουργίες, τους κανόνες, την ομορφιά της. Λαχανόκηποι, βοτανόκηποι, δενδρόκηποι, καλλωπιστικοί κήποι, αλλά και κήποι πολυποίκιλοι, θα μας βοηθήσουν να ξαναβρούμε τον χαμένο κρίκο της αλυσίδας.

ΠΩΣ ΝΑ ΦΥΤΈΨΟΥΜΕ;
Μόνο οικολογικά! Αλλιώς δεν έχει νόημα. Πρώτη και βασική ανάγκη είναι να έχουμε υγιή φυτά μεγαλωμένα οικολογικά στους όσο το δυνατόν πιο φυσικούς χρόνους τους, χωρίς καθόλου ή με τις λιγότερες δυνατές οικολογικές ή βιολογικές λιπάνσεις και φυτοπροστασίες.

ΆΛΛΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΌ ΚΙ ΆΛΛΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΌ;
Ως οικολογική καλλιέργεια νοείται η καλλιέργεια που όχι μόνο δεν χρησιμοποιεί χημικά πρόσθετα, αλλά χρησιμοποιεί και όσο το δυνατόν λιγότερα βιολογικά σκευάσματα προστασίας και λίπανσης. Αυτή που παράγει την υψηλότερη ποιότητα αγαθών, διατηρώντας ταυτόχρονα την ισορροπία του αγρο-οικοσυστήματος και της φύσης.

Παλαιότερα δεν υπήρχε ο όρος «οικολογική καλλιέργεια», όπως ακόμη πιο παλιά δεν υπήρχαν οι όροι «βιολογική» και «συμβατική» καλλιέργεια.

Η βιολογική καλλιέργεια τα τελευταία χρόνια τείνει να βιομηχανοποιείται και να ενδιαφέρεται κυρίως για την ποιότητα των αγροτικών προϊόντων που παράγονται, χωρίς να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ισορροπία του οικοσυστήματος. Ενώ ταυτόχρονα και η ποιότητα των βιολογικών προϊόντων καθορίζεται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τους «όρους της αγοράς».

«ΤΆΙΣΜΑ ΤΩΝ ΦΥΤΏΝ», ΛΙΠΆΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΟΜΠΌΣΤ
Προτιμότερο είναι να φτιάξουμε το δικό μας κομπόστ, αν όμως δυσκολευόμαστε μπορούμε για αρχή να αγοράσουμε ένα βιολογικό χώμα για λαχανόκηπους για τα κηπευτικά μας ή ένα χώμα για φυτά εξωτερικού χώρου για τα βότανά μας. Το χώμα στον κήπο ή τις γλάστρες μας αποτελεί σημαντικό μέρος της τροφής των φυτών, αυτό των ανόργανων στοιχείων. Το άλλο μέρος της τροφής τους, το οργανικό κομμάτι, το δημιουργούν τα ίδια τα φυτά με τη φωτοσύνθεση καθώς δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και το μεταβολίζουν σε οργανικές ουσίες.

ΦΩΣ ΚΑΙ ΥΓΡΑΣΊΑ
Οι κλιματικές συνθήκες, δηλαδή η φωτεινότητα, η υγρασία και η θερμότητα, παίζουν μεγάλο ρόλο. Τα φυτά επιθυμούν το φως για να φωτοσυνθέσουν, απλά άλλα το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη κι άλλα μικρότερη, ανάλογα με το κλίμα του τόπου από τον οποίο προέρχονται. Το ίδιο ισχύει και για την υγρασία και τη θερμοκρασία. Οπότε, όταν καλλιεργούμε φυτά φροντίζουμε πάντα να μαθαίνουμε για τις άγριες συνθήκες διαβίωσης των προγόνων τους ή για τον τόπο καταγωγής τους. Τα φυτά βέβαια προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους, αρκεί να μην τους δημιουργούμε ακραίες καταστάσεις, οπότε δεν χρειάζεται να παίρνουμε από φόβο την ενασχόληση μαζί τους, μα να την αντιμετωπίζουμε με σεβασμό και υπευθυνότητα.

ΕΝΑΣΧΌΛΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΉΡΗΣΗ
Είναι πολύ όμορφο να παρατηρεί κανείς την ανάπτυξη ενός φυτικού οργανισμού, από τα πρώτα στάδια της αναπαραγωγής ή του πολλαπλασιασμού, στα μεσαία στάδια της ανάπτυξής του κι από εκεί στα τελικά στάδια της δημιουργίας καρπών ή σπόρων. Αυτά τα στάδια κάνουν κύκλους, χρονιά με τη χρονιά στα περισσότερα φυτά, ακόμη και σε μερικά κηπευτικά όπως η πιπεριά. Και η παρατήρησή μας για να είναι δημιουργική, οφείλει να φτάνει μέχρι το τέλος του κύκλου της ζωής. Τα φυτά μέχρι να πεθάνουν αναπτύσσονται διαρκώς.

ΠΟΥ ΝΑ ΦΥΤΈΨΟΥΜΕ;
Παντού! Στο χωράφι, στον κάμπο ή το βουνό, στον κήπο, τα παρτέρια, την ταράτσα, μέχρι και στο μπαλκόνι. Ακόμα και μέσα στο σπίτι μπορούμε να φυτέψουμε είδη φυτών που ενδείκνυνται αν δεν έχουμε μπαλκόνι.
Στον ήλιο, σε μέρη ημισκιερά ή σκιερά, σε κλίματα θερμά ή ψυχρότερα. Παντού και πάντα μπορούμε να φυτέψουμε. Αλλά όχι τα πάντα. Ανάλογα τις συνθήκες, οφείλουμε να κάνουμε μία έρευνα ώστε να δοκιμάσουμε με φυτά που, θεωρητικά τουλάχιστον, ταιριάζουν στο μέρος και τις συνθήκες που θα καλλιεργήσουμε. Εν δυνάμει, όλα τα φυτά μπορούν να προσαρμοστούν στις συνθήκες που θα φυτευτούν, όμως αν είμαστε πρωτάρηδες είναι προτιμότερο να ξεκινήσουμε με πιο σίγουρα βήματα.

ΤΙ ΝΑ ΦΥΤΈΨΟΥΜΕ;
Οι επιλογές είναι απεριόριστες. Στην πράξη, κάθε άνθρωπος, ανάλογα με την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του, θα προτιμήσει άλλα φυτά. Τα βότανα, τα αρωματικά και τα θεραπευτικά φυτά, καθώς και τα κηπευτικά που είναι ιδιοπαραγόμενα, οι ντόπιες και παραδοσιακές ποικιλίες ως επί το πλείστον, έχουν την πολυτέλεια να μπορούν να καλλιεργηθούν με τρόπο οικολογικό, γι’ αυτό τα προτιμάμε.

Αν ασχοληθούμε μαζί τους σοβαρά, δε θα χρειαστούμε χημικές λιπάνσεις και φυτοπροστατευτικά σκευάσματα, ούτε καν βιολογικά ενισχυτικά, ή τουλάχιστον θα χρειαστούμε ελάχιστα. Βότανα και κηπευτικά, διατροφικά και θεραπευτικά, έχουν πολύ μεγάλη αξία. Είναι πολύπλοκοι οργανισμοί, δυνατοί, ισορροπημένοι, ανθεκτικοί και προσαρμοστικοί, ενώ οι υβριδικές ή γενετικά τροποποιημένες στα εργαστήρια ποικιλίες τους, αν δεν έχουν χημικά ενισχυτικά και προστατευτικά δύσκολα προοδεύουν.

Λατρεύουμε την ωμή, λιτή και αφτιασίδωτη ομορφιά των φυτών που προέρχονται από άγριους προγόνους και από φυσικές εξελίξεις τους, σίγουρα όμως όχι από τεχνητούς υβριδισμούς και εργαστηριακές μεταλλάξεις.

10 + 2 ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΉΣΕΙΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΆ ΣΤΟ ΜΠΑΛΚΌΝΙ ΣΟΥ

1. Η ΕΠΟΧΉ. Για τα καλοκαιρινά κηπευτικά κατάλληλη εποχή φύτευσης είναι από τα μέσα του Μάρτη (πολύ πρώιμα) ως τα τέλη Ιουνίου (πολύ όψιμα). Για τα χειμερινά η αντίστοιχη περίοδος είναι από τον Αύγουστο ως τον Οκτώβρη. Για τα βότανα καλές είναι όλες οι εποχές και καλύτερες η Άνοιξη και το Φθινόπωρο.

Δε φυτεύουμε ποτέ όταν οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ακραίες, ενώ οι φυτεύσεις τους ζεστούς μήνες καλό είναι να γίνονται απογευματινές ώρες ώστε να αποφεύγουμε το έντονο στρεσάρισμα των φυτών από την ταυτόχρονη αλλαγή περιβάλλοντος και την υψηλή θερμοκρασία.

2. ΟΙ ΣΠΌΡΟΙ. Για αρχή, σπόρους μπορούμε να προμηθευτούμε από εξειδικευμένα φυτώρια και ενώσεις καλλιεργητών, όπως ο Αιγίλοπας και το Πελίτι, που ασχολούνται με αναπαραγόμενες παραδοσιακές ποικιλίες. Σιγά σιγά όμως πρέπει να δημιουργήσουμε ένα δικό μας απόθεμα ιδιοπαραγόμενων, παραδοσιακών σπόρων για τον λαχανόκηπό μας και ένα απόθεμα σπόρων άγριων μητρικών φυτών ή μοσχευμάτων για το φυτώριο βοτάνων μας.

3. ΟΙ ΓΛΆΣΤΡΕΣ. Προμηθευόμαστε κατά προτίμηση κεραμικές γλάστρες που το υλικό τους είναι γήινο και «αναπνέουν» καλύτερα. Δεύτερες στις προτιμήσεις μας έρχονται οι καλής ποιότητας πλαστικές γλάστρες.

4. ΤΟ ΧΏΜΑ. Φυτεύουμε σε χώμα «ελαφρύ», οικολογικό ή βιολογικό και άρα πολύ γόνιμο. Αρχικά τοποθετήσουμε χαλικάκι πάχους 2-3 εκατοστών στη βάση της κάθε γλάστρας ώστε να αποφύγουμε ανεπιθύμητες υγρασίες που θα φέρουν μυκητιάσεις.

5. ΤΟ ΣΗΜΕΊΟ. Για τα καλοκαιρινά κηπευτικά μας διαλέγουμε νότιου προσανατολισμού ηλιόλουστα ή πολύ φωτεινά μέρη. Για τα βότανα τα μέρη που θα διαλέξουμε να τα φυτέψουμε ποικίλουν ανάλογα και με την εποχή. Υπάρχουν αυτά που αγαπούν τον ήλιο πιο πολύ (ρίγανη, θυμάρι, δενδρολίβανο, λεβάντα, βασιλικός, φασκόμηλο, θρούμπι, μαντζουράνα κ.α) και άλλα που προτιμούν ημισκιερά μέρη (μέντα, δυόσμος, μελισσόχορτο, σύμφυτο, αχίλλαια, σαμπούκος κ.α.).

Το κατακαλόκαιρο με τους καύσωνες όλα τα φυτά σε γλάστρες είναι καλό να βρίσκονται σε μία σχετική σκίαση (κάτω από τέντα ή από πανιά) διότι το μικρο-οικοσύστημα της γλάστρας υστερεί κατά πολύ από εκείνο της γης, οπότε η ανθεκτικότητα των φυτών μας είναι μικρότερη.

6. ΟΙ ΕΝΙΣΧΎΣΕΙΣ. Καθώς τα φυτά μας μεγαλώνουν φροντίζουμε να τα στηρίζουμε με καλάμια και δέσιμο. Σε τομάτα, τοματίνι, φασολάκι και αγγούρι, τοποθετούμε 3 καλάμια ύψους 1,5 μέτρου σε σχηματισμό ινδιάνικης καλύβας, σε πιπεριά και μελιτζάνα ένα καλάμι κοντά στο κορμό, ενώ τα κολοκύθια, τα καλαμπόκια, τα μαρούλια κ.λπ, δεν χρειάζονται στήριξη.

7. ΤΟ ΠΌΤΙΣΜΑ. Το πότισμα σε όλα τα φυτά μας γίνεται περιμετρικά του κορμού και όχι απευθείας επάνω στον κορμό ή επάνω στα φύλλα. Προτιμάμε ένα ποτιστήρι ή ένα λάστιχο που έχει στόμιο που ποτίζει με «βροχή» ώστε να πέφτει απαλά και ομοιόμορφα το νερό στο χώμα. Καλύτερες ώρες ποτίσματος είναι πάντα οι πρωινές ώστε τα φυτά να έχουν την απαραίτητη υγρασία και να φωτοσυνθέσουν καλύτερα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όσο μπορούμε, αποφεύγουμε το αυτόματο πότισμα, αφενός γιατί ποτίζει σε ένα σημείο και όχι σε όλο το χώμα, αφετέρου χάνουμε την επαφή μας με τα φυτά μας.

Δεν υπάρχει ακριβής συνταγή για την ποσότητα του νερού που χρειάζεται για το πότισμα, είναι πιο πολύ θέμα εμπειρίας που έρχεται με την παρατήρηση. Τα καλοκαιρινά κηπευτικά χρειάζονται παραπάνω νεράκι τους καυτούς μήνες απ’ ότι τους ανοιξιάτικους. Όταν δε περάσουν από το στάδιο της ανθοφορίας σε αυτό της καρπόδεσης, τότε μειώνουμε κάμποσο την ποσότητα του νερού για να δέσουν καλά τα άνθη.

Όσο για τα βότανα, κάθε μπαλκόνι έχει το μικροκλίμα του και αλλού τα φυτά ζητούν περισσότερο νερό και συχνότερο πότισμα, ενώ αλλού λιγότερο. Τα βότανα χωρίζονται πάνω κάτω σε τρεις «κατηγορίες υγρασίας»: στα υδροχαρή (βασιλικός, δυόσμος, αχίλλεια, φλισκούνι, μελισσόχορτο, μέντα, σύμφυτο, σαμπούκος, κατηφές, ταραξάκο κ.α.), στα μέτρια υδροχαρή (μαντζουράνα, αρμπαρόριζα, ύσσωπος κ.α.) και στα πιο «ξηρικά» (θυμάρι, ρίγανη, λεβάντα, δενδρολίβανο, θρούμπι, ελίχρυσο κ.α.). Με βάση αυτήν τη γενική κατηγοριοποίηση και τις συνθήκες του μπαλκονιού μας, ποτίζουμε αντίστοιχα.

8. ΛΊΠΑΝΣΗ. Ίσως χρειαστούμε λίγη παραπάνω λίπανση για τα κηπευτικά μας, οπότε μπορούμε να αγοράσουμε βιολογικό λίπασμα από κάποιο κατάστημα. Ακόμη καλύτερα βέβαια μπορούμε να φτιάχνουμε «φυτοζούμια» από βότανα σαν το σύμφυτο και την αχίλλεια που είναι πλούσια σε συστατικά και ιδιαίτερα σε κάλλιο που βοηθά την ανθοφορία και την καρποφορία. Τα βότανά μας, σπάνια θα χρειαστούν παραπάνω λίπανση, αλλά δεν είναι κακό να τους ρίχνουμε που και που τα περισσεύματα από τα ροφήματα βοτάνων που πίνουμε.

9. ΤΟ ΚΛΆΔΕΜΑ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΉ. Καθώς αναπτύσσονται τα κηπευτικά αφαιρούμε (ξεμασχαλίζουμε) ήπια και με σύνεση κάποια από τα νέα κλαδάκια, «τα λαίμαργα» όπως τα λέμε. Αυτά, κυρίως στις ντοματιές και τα ντοματίνια, είναι πάρα πολλά κι αν τα αφήσουμε να μεγαλώσουν θα δημιουργήσουν πολύ φουντωτή κόμη που θα εμποδίσει τον καλό αερισμό των φυτών και θα κρατήσει μακριά τους το φως, δυσκολεύοντας την ανάπτυξη.
Δεν βγάζουμε τα φύλλα αν δεν υπάρχει λόγος, γιατί αποζητάμε τη σκίαση των καρπών από τα φύλλα τους καυτούς μήνες.

Όταν με το καλό καρποδέσουν τα καλοκαιρινά κηπευτικά μας, με μαλακές κινήσεις και χωρίς να ταράζουμε πολύ το φυτό, αφαιρούμε τους ώριμους καρπούς. Γενικότερα, οποιαδήποτε παρέμβαση κι αν κάνουμε στα φυτά και τα βότανά μας, έχουμε κατά νου ότι και αυτά αισθάνονται και στρεσάρονται, οπότε δείχνουμε τον ανάλογο σεβασμό.

10. ΟΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΊ ΦΥΤΏΝ. Συνδυάζουμε το λαχανόκηπο με έναν, έστω και μικρό, βοτανόκηπο, φυτεύοντας βότανα ανάμεσα στα κηπευτικά. Οι συγκαλλιέργειες κηπευτικών με βότανα μπορούν να δημιουργήσουν ένα αγρο-οικοσύστημα -στην περίπτωσή μας ένα «μπαλκονο-αγροοικοσύστημα»- με συνθήκες φυσικής υγρασίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι ένα οικοσύστημα καλά ισορροπημένο και αρμονικό, μπορεί να ανταπεξέλθει σε δυσμενείς συνθήκες με τρόπο φυσικό: είτε διώχνοντας κάποια έντομα που επηρεάζουν τα κηπευτικά μας, είτε προσελκύοντας μικρούς επικονιαστές που βοηθούν στην αναπαραγωγική διαδικασία σε κηπευτικά όπως τα κολοκυθάκια, τα αγγούρια και τα πεπόνια μας.

11. ΤΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ. Όταν προκύψει κάποια δυσμενής συνθήκη στα φυτά μας από κάποιον παθογόνο οργανισμό, μύκητα ή έντομα, ρωτάμε κάποιον πιο έμπειρο που εμπιστευόμαστε ή κάποιον ειδικό. Υπάρχουν πολλοί οικολογικοί τρόποι να χειριστούμε τέτοιες ειδικές συνθήκες. Σίγουρα, δεν τρομοκρατούμαστε, καθώς αντιλαμβανόμαστε ότι όλα μέσα στον κύκλο της ζωής των ζωντανών οργανισμών ανήκουν. Και άλλοι φυσικοί οργανισμοί θέλουν να φάνε για να ζήσουν και να αναπαραχθούν.

Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές πληροφορίες, είναι όμως τόσο πολλές που τελικά ίσως μας μπερδέψουν. Κάποιο καλό βιβλίο για το θέμα είναι πάντα μια καλύτερη επιλογή.

12. Η ΕΥΧΑΡΊΣΤΗΣΗ. Παρατηρούμε και αισθανόμαστε τα φυτά μας ώστε να φτάσουμε σιγά-σιγά να αυτενεργούμε διαισθητικά και ενστικτωδώς μέσα στα ορθά πλαίσια. Άλλωστε το δικό μας μπαλκόνι κι ο δικός μας κήπος είναι κι έχουμε να μάθουμε πολλά μέσα από τη δημιουργία του. Η αρχή να γίνει κι όλα τα άλλα θα ανθίσουν.

INFO

Ο Βοτανόκηπος δημιουργήθηκε από τη γεωπόνο Μαρία Ιωαννίδου και τον περιβαλλοντολόγο Αλέξανδρο Μουταφτσή. Είναι βιολογικά πιστοποιημένη μονάδα παραγωγής βοτάνων σε γλάστρα καθώς και φυτώριο κηπευτικών από ντόπιες ποικιλίες. Τα φυτά του αναπαράγονται, πολλαπλασιάζονται και καλλιεργούνται με φυσικές, οικολογικές και βιολογικές μεθόδους και διατίθενται σε βιολογικές λαϊκές αγορές, ανθοκομικές εκθέσεις, οικογιορτές και φεστιβάλ. Στις εγκαταστάσεις του, που είναι ανοιχτές καθημερινά για επισκέπτες-αγοραστές κατόπιν συνεννοήσεως, βρίσκεται και ο κήπος με τα βότανα, τα κηπευτικά, τα δεντράκια και τα αγριόχορτα.

Ο Βοτανόκηπος, είναι μέλος του Δικτύου παραγωγών της οργάνωσης Αιγίλοπας (Δίκτυο για τη βιοποικιλότητα και την οικολογία στη Γεωργία) και αποτελεί σημείο αναφοράς του στην Αθήνα.
Επικοινωνία:
Μαρκόπουλο Μεσογαίας, θέση Πάτημα
botanokiposbio@gmail.com
6997154027 (Αλέξανδρος)
Fb: facebook.com/botanokipos
You May Say Club: Ο Βοτανόκηπος ανήκει στo δίκτυο συνεργατών του Club, μπορείτε με την κάρτα μέλους να αξιοποιήσετε τις εκπτώσεις και τις προσφορές του.