«Ό,τι γράφει πάνω από τα 130 κιλά πάει στην τσέπη» είναι ο τίτλος του αφιερώματος της εφημερίδας Agro News που υπογράφει ο Λεωνίδας Λιάμης. «Η βιομηχανική κάνναβη θέλει δικά της μηχανήματα» επισημαίνει το ρεπορτάζ που στηρίζεται ανάμεσα σε άλλα στην εμπειρία από τις πρώτες περσινές καλλιέργειες της ΚοινΣΕπ Θεογένης στον Έβρο.

Πρόκειται κατά βάση για υπολογισμούς που αφορούν στην καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης… με βιομηχανικό τρόπο μιας και εάν η συγκομιδή γίνεται με το χέρι με σκοπό για παράδειγμα την αξιοποίησης των διαφορετικών τμημάτων του φυτού (σπόροι, ανθοί, στελέχη κλπ), τα οικονομικά δεδομένα προφανώς αλλάζουν. Όπως βέβαια αλλάζει και η ποιότητα του συγκομιζόμενου προϊόντος που προορίζεται προς βρώση ή για την παραγωγή φαρμακευτικών ελαίων όπως η κανναβιδιόλη.

Στα περίπου 80 κιλά το στρέµµα, παραγωγή σπόρου, ορίζεται το «νεκρό σηµείο» στην καλλιέργεια κάνναβης, για τα δεδοµένα του Έβρου, ενώ από το όριο αυτό και πάνω, ό,τι περισσότερο «γράψει» το χωράφι, έως τα 130 κιλά το στρέµµα, που άνετα µπορεί να φτάσει η στρεµµατική απόδοση µε βάση τις τοπικές εδαφοκλιµατικές συνθήκες, πάει στην τσέπη του παραγωγού. Μάλιστα αυτή η παραγωγική «βάση» βιωσιµότητας της εκµετάλλευσης, αφορά καλλιέργεια µε χρήση ξένων µηχανικών µέσων, που σηµαίνει πως εάν ο παραγωγός διαθέτει το δικό του µηχανολογικό εξοπλισµό, το minimum των 80 κιλών, µπορεί να πέσει ακόµη πιο κάτω, βελτιώνοντας αντιστοίχως τα περιθώρια της εισοδηµατικής απόδοσης.

Εξασφάλιση σοδειάς: Οι καλλιεργούµενες εκτάσεις θα ήταν πολύ περισσότερες, αν υπήρχε µεταποιητική βιοµηχανία

Ο υπολογισµός κάθε άλλο παρά αυθαίρετος είναι, αφού έχει εξαχθεί µε «χαρτί και µε µολύβι», από τον παραγωγό και γεωπόνο της ∆ΑΟΚ Έβρου Βαγγέλη ∆έδογλου, µε βάση αφενός τα έξοδα που έκανε καλλιεργώντας τα δύο τελευταία χρόνια κάνναβη σε χωράφια στον κάµπο του Τυχερού και αφετέρου την τιµή του προϊόντος στην αγορά.

«Το κόστος παραγωγής, αν µιλάµε για καλλιεργητή που θα χρειαστεί να πληρώσει και ξένη εργασία πλην της άρδευσης, διαµορφώνεται στα 159 ευρώ το στρέµµα, ενώ σε περίπτωση που διαθέτει δικά του εργαλεία, η δαπάνη υποχωρεί στα 128 ευρώ το στρέµµα», εξήγησε στην Agrenda ο κ. ∆έδογλου. Όσον αφορά τη στρεµµατική απόδοση, αυτή σε κανονική χρονιά είναι στα 80 µε 130 κιλά το στρέµµα, αλλά, όπως λέει ο συνοµιλητής µας «εύκολα µπορεί να αυξηθεί, αφού οι εδαφοκλιµατικές συνθήκες στην περιοχή µας ευνοούν την καλλιέργεια, ενώ και η ποικιλία Φυνόλα που χρησιµοποιούµε, βάση των προδιαγραφών της µπορεί να δώσει και 200 κιλά το στρέµµα».

Με δεδοµένο δε, ότι η τιµή του καρπού κινείται περί τα 2 ευρώ το κιλό, ο κ. ∆έδογλου τονίζει ότι το εισόδηµα του παραγωγού µπορεί να είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό. Σε µη κανονικές χρονιές, ωστόσο, η καλλιέργεια µπορεί να βάλει µέσα τον παραγωγό. Και στον Έβρο η περσινή ήταν µια τέτοια χρονιά, αφού λόγω του παρατεταµένου καύσωνα καθώς το φυτό είναι γυµνόσπερµο, η ζηµιά -σε συνδυασµό µε προσβολές από το πράσινο σκουλήκι- ήταν µεγάλη και η απόδοση περιορίστηκε στα 50 -90 κιλά, καθιστώντας την καλλιέργεια ζηµιογόνα.

Διαβάστε: Γραφειοκρατικές προϋποθέσεις και βήματα για να καλλιεργήσει κάποιος βιομηχανική κάνναβη

«Παρόλα αυτά, ο κόσµος ενδιαφέρεται να καλλιεργήσει κάνναβη. Φέτος θα πάµε σίγουρα πάνω από 150 στρέµµατα στην περιοχή µας (από περίπου 30 στρέµµατα πέρυσι), ενώ θα σπείρουν επίσης σε Ορεστιάδα, Κοµοτηνή και Σέρρες και θα συνεργαστούν µε την ΚοινΣεπ Θεογένης», υποστηρίζει ο κ. ∆έδογλου και προσθέτει: «Οι καλλιεργούµενες εκτάσεις θα ήταν πολύ περισσότερες, αλλά φρενάρει τον κόσµο το γεγονός ότι δεν υπάρχει µεταποιητική βιοµηχανία. Να ξέρει δηλαδή ότι θα έχει εξασφαλισµένη την διάθεση της παραγωγή του. Το πρόβληµα προσπαθεί να λύσει η ΚοινΣεπ Θεογένης, που θέλει να στήσει ένα ελαιουργείο, για την παραγωγή λαδιού κάνναβης».

Οι φετινές πλημμύρες του Έβρου δεν επέτρεψαν σπορά το Μάρτιο

Ωστόσο, υπάρχει χρόνος ως τα μέσα Ιουνίου λένε οι γεωπόνοι…

Με βάση τον προγραµµατισµό που είχε γίνει, η σπορά θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί την περίοδο αυτή, καθώς στόχος του κ. ∆έδογλου, αλλά και συναδέλφων του από την ευρύτερη περιοχή του Τυχερού, ήταν να σπείρουν φέτος το Μάρτιο (σε αντίθεση µε πέρυσι που έγινε η σπορά µέσα Μαΐου) και µάλιστα µε πιο πυκνή φύτευση.

Κι αυτό για να προλάβει να βγει το φυτό και να µη χρειαστεί να γίνει ξεβοτάνισµα, αφού από τη φύση της η κάνναβη είναι πολύ πυκνή η καλλιέργεια και ως εκ τούτου «πνίγει» τα ζιζάνια. «∆υστυχώς δεν µας άφησε ο ποταµός Έβρος που έχει πληµµυρίσει για ακόµη µια φορά φέτος κι έχει σκεπάσει τα χωράφια µε νερό. Έχουµε το περιθώριο όµως να περιµένουµε µέχρι τα µέσα Ιουνίου και πιστεύουµε ότι µέχρι τότε τελικά θα τα καταφέρουµε», τονίζει ο έµπειρος γεωπόνος.

Ζηµιογόνα: Πέρυσι στον Έβρο, ο παρατεταµένος καύσωνας σε συνδυασµό µε κάποιες προσβολές από το πράσινο σκουλήκι, περιόρισαν την απόδοση στα 50 -90 κιλά/στρέµµα

Καθοριστικός ο χρόνος σποράς για τις αποδόσεις Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της καλλιέργειας της κάνναβης και στο κατά πόσο θα έχει την προσδοκώµενη στρεµµατική απόδοση, παίζει ο χρόνος σποράς, γιατί το φυτό είναι ευαίσθητο στη φωτοπερίοδο και στη συγκέντρωση των απαραίτητων θερµοµονάδων. Έτσι, αν σπαρθεί πολύ πρώιµα ή πολύ όψιµα, δηλαδή όταν η διάρκεια της ηµέρας είναι µικρή, υπάρχει η πιθανότητα της πρόωρης άνθισης, η οποία µπορεί να επιφέρει επιπτώσεις στην τελική παραγωγή, ενώ και η µη συγκέντρωση των απαραίτητων θερµοµονάδων, αντίστοιχα, οδηγεί σε µικρότερη παραγωγή.

Στις επισηµάνσεις αυτές προχώρησαν η ∆ρ Ελένη Τσαλίκη, όσο και ο Απόστολος Καλύβας, εντεταλµένοι Ερευνητές του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα στη Θέρµη Θεσσαλονίκης, τονίζοντας αµφότεροι ότι το φυτό είναι ετήσιας εαρινής σποράς, προσαρµόζεται στις περιβαλλοντικές συνθήκες της χώρας µας και µπορεί να συµβάλει στην αύξηση του εισοδήµατος του παραγωγού, λόγω πολλαπλών χρήσεων του στη βιοµηχανία και στη φαρµακευτική.

Ενδείκνυνται πηλοαµµώδη εδάφη µε καλό αερισµό. Μιλώντας σε ενηµερωτική εκδήλωση για τις αρχές της καλλιέργειας και την αξιολόγηση των ποικιλιών βιοµηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα που πραγµατοποιήθηκε από τον ΕΛΓΟ ∆ράµας η ∆ρ Τσαλίκη επισήµανε πως «για την καλλιέργεια της βιοµηχανικής κάνναβης βέλτιστα θεωρούνται τα πηλοαµµώδη εδάφη µε καλό αερισµό, pH > 6,0 και υψηλή οργανική ουσία, ενώ οι καλλιεργητικές εργασίες που ακολουθούνται είναι οι συνήθεις των ανοιξιάτικων φυτών».

Πρόσθεσε δε πως στα πλεονεκτήµατά της είναι ότι εµφανίζει γρήγορη ανάπτυξη, ενώ ειδικά σε πρώιµη σπορά µε πυκνή φύτευση µπορεί και ανταγωνίζεται επαρκώς τα ζιζάνια. Επιπρόσθετα, το φυτό έχει βαθύ ριζικό σύστηµα που βελτιώνει τη δοµή του εδάφους, συµβάλει στη αύξηση της βιοποικιλότητας και σηµειωτέον προτείνεται για χρήση σε αµειψισπορά και βιολογική καλλιέργεια.

Η επιλογή ποικιλίας εξαρτάται από τους στόχους του παραγωγού

Αναφορικά µε την επιλογή της ποικιλίας, όπως επισηµάνθηκε από τους ερευνητές, αυτή είναι άµεσα εξαρτηµένη από το τελικό προϊόν στο οποίο στοχεύει ο παραγωγός. Μόνη υποχρέωση είναι ότι οφείλει να υπακούει στην υποχρέωση για περιεκτικότητα τετραϋδροκανναβινόλης (THC) κάτω από 0,2% και να είναι εγγεγραµµένη στον Κοινοτικό Κατάλογο Ποικιλιών.

«Οι όψιµες ποικιλίες είναι καταλληλότερες για παραγωγή ίνας, ενώ ποικιλίες µέσου η µικρού βιολογικού κύκλου προτείνονται κυρίως για παραγωγή σπόρου και λαδιού» τόνισε ο κ. Καλύβας, υπογραµµίζοντας, εκ νέου, τον κρίσιµο ρόλο στην καλλιέργεια που διαδραµατίζει ο χρόνος σποράς, συνεπεία της ευαισθησίας της κάνναβης στη φωτοπερίοδο και στη συγκέντρωση των απαραίτητων θερµοµονάδων.

Ο ίδιος επέστησε, ακόµη, την προσοχή των καλλιεργητών στο ό,τι οι εγγεγραµµένες ποικιλίες στον Κοινοτικό Κατάλογο Ποικιλιών, είναι ποικιλίες που έχουν βελτιωθεί σε διαφορετικά περιβάλλοντα (κυρίως βορειότερα) από το δικό µας µε συνέπεια να µην γνωρίζουµε κατά πόσο µπορούν να προσαρµοστούν στις πιο ξηροθερµικές δικές µας συνθήκες, αλλά και για το αν η συγκέντρωση της THC παραµένει σε χαµηλότερα επίπεδα από το 0,2% που συνιστά όρο για την καλλιέργεια.

Επικαλούµενος αξιολογήσεις αριθµού εγγεγραµµένων ποικιλιών, στις οποίες προέβη τα δύο τελευταία χρόνια (που επιτράπηκε και πάλι η καλλιέργεια της βιοµηχανικής κάνναβης) το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, ανέφερε πως το σύνολο των ποικιλιών που µελετήθηκαν είχαν συγκέντρωση THC χαµηλότερη από το όριο του 0,2 %.

Προσοχή: Οι εγγεγραµµένες ποικιλίες στον Κοινοτικό Κατάλογο Ποικιλιών, έχουν βελτιωθεί σε διαφορετικά περιβάλλοντα (κυρίως βορειοτέρα) από το ελληνικό µε συνέπεια να µην είναι γνωστό κατά πόσο µπορούν να προσαρµοστούν σε ξηροθερµικές συνθήκες

Ευρύ φάσµα χρήσεων για το φυτό και τα παράγωγά του

Σε ό,τι αφορά στις προοπτικές της καλλιέργειας, εκφράστηκε η εκτίµηση ότι πρόκειται για µια καλλιεργητική επιλογή που µπορεί να ενισχύσει το εισόδηµα του αγρότη. «Οι παραγόµενες ίνες της κάνναβης χρησιµοποιούνται στην κατασκευή σπάγκων, σχοινιών, γεωυφασµάτων και για την παραγωγή χαρτιού και χαρτοπολτού, ακόµη και για την κατασκευή µονωτικών υλικών και στην αυτοκινητοβιοµηχανία», επισήµανε η κ. Τσαλίκη και συµπλήρωσε: «η εντεριώνη που αποτελεί το εσωτερικό των στελεχών της κάνναβης µετά την αποµάκρυνση των ινών, χρησιµοποιείται ως υλικό στρωµνής ζώων και ιδιαίτερα των αλόγων ιππασίας και αποτελεί ένα άριστο χουµικό-βελτιωτικό του εδάφους για ανθοκοµικά φυτά και κηπευτικές καλλιέργειες.

Πατήστε εδώ ή επάνω στην εικόνα για να διαβάσετε το αφιέρωμα || A. Αγορά και εφαρμογές στην Ευρώπη || B. Καλλιέργεια και Αγρονομία || Γ. Το νομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Επίσης οι σπόροι της (σ.σ. 20-35% περιεκτικότητα σε λάδι) αρχικά χρησιµοποιούνταν µόνο για τη διατροφή των πτηνών και το λάδι τους κυρίως στη σαπωνοποιία και στη βερνικοποιία, ωστόσο σήµερα προορίζονται κυρίως για ανθρώπινη χρήση λόγω της υψηλής θρεπτικής τους αξίας είτε νωποί είτε ως πρώτη ύλη διαφόρων προϊόντων πχ. λάδι, αλεύρι κ.α. και η διάθεση τους αποτελεί µια ταχέως αυξανόµενη αγορά. Πολλά υποσχόµενο τοµέα τελικών χρήσεων της βιοµηχανικής κάνναβης συνιστά η περιεκτικότητα των ταξιανθιών σε δευτερογενείς µεταβολίτες όπως τα κανναβινοειδή και κυρίως η κανναβιδιόλη που συναντάται σε ποσοστό 0,5 – 2 % στο πάνω 1/3 του φυτού της βιοµηχανικής κάνναβης και µελετάται για τη θεραπευτική της δράση σε καρκίνο, διαβήτη, Αλτσχάιµερ, κλπ..

Αυξάνουν σταδιακά οι καλλιεργούµενες εκτάσεις

Σε ό,τι αφορά το πώς διαµορφώνεται η εικόνα των καλλιεργούµενων εκτάσεων, ο κ. Καλύβας παρέθεσε στοιχεία βάσει των οποίων, για το 2016, όταν κι επιτράπηκε εκ νέου η καλλιέργεια της κάνναβης στη χώρα µας, σπάρθηκαν 24 στρέµµατα, ενώ για το 2017 έφτασαν τα 295 στρ. Σε επίπεδο Ευρώπης, τα τελευταία πέντε χρόνια οι εκτάσεις καλλιέργειας κάνναβης έχουν τριπλασιαστεί, φτάνοντας στα περίπου 330.000 στρ., µε την ίνα να αποτελεί το κύριο προϊόν, ενώ ο σπόρος και το λάδι είναι δευτερεύοντα προϊόντα.

Ζωηρό επενδυτικό ενδιαφέρον για τη φαρµακευτική κάνναβη

Η προοπτική αξιοποίησης της κάνναβης για φαρµακευτικούς σκοπούς, εν τω µεταξύ, έχει πυροδοτήσει το τελευταίο διάστηµα πολύ µεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, κρίνοντας, κανείς από όσα έχουν δει το φως της δηµοσιότητας τις περασµένες εβδοµάδες. Η ψήφιση του σχετικού νοµοσχεδίου έφερε στο «κατώφλι» του γραφείου του υφυπουργού Οικονοµίας και Ανάπτυξης Στέργιου Πιτσιόρλα, εκπροσώπους εταιριών από τον Καναδά, τη Ρωσία, το Καζακστάν, το Ισραήλ, αλλά και χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, Αµερική, οι οποίοι ενδιαφέρονται για να επενδύσουν στην καλλιέργεια στην Ελλάδα.

Από αυτές, µάλιστα, πέντε επενδυτικές προτάσεις εµφανίζονται µέχρι στιγµής πιο ώριµες, ενώ το ύψος των επενδύσεων φτάνει (ονοµαστικά τουλάχιστον) για δύο από αυτές τα 20 εκατ. ευρώ. Η πρώτη, σύµφωνα µε τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει, είναι η EuropacificMedical, έλκει τις ρίζες της στην Κίνα και έχει εξειδικευµένη τεχνογνωσία από το Ισραήλ, ενώ η πρότασή της για τη χώρα µας είναι άνω των 20 εκατ. ευρώ.

Ενδιαφέρον, εφόσον θεωρηθεί ευνοϊκό το νέο θεσµικό πλαίσιο, έχει εκδηλώσει και η ευρωπαϊκών συµφερόντων Hapa Medical Holdings B.V. για επένδυση επίσης άνω των 20 εκατ. ευρώ, ενώ η καναδική Aphria International, στο επιχειρηµατικό σχέδιο που έχει παρουσιάσει στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονοµίας αναφέρει ότι µέσα σε τέσσερα χρόνια από την έναρξη της επένδυσης στοχεύει στη δηµιουργία 450-500 θέσεων εργασίας στην Ελλάδα.

Το νέο θεσµικό πλαίσιο έχει προσελκύσει και την DanishCannabis, η οποία είναι θυγατρική της Canopy Growth Corporation, που είναι εισηγµένη στα χρηµατιστήρια Νέας Υόρκης και Τορόντο, ενώ ενδιαφέρον για την καλλιέργεια έχει επιδείξει και ο ∆ήµος Νάουσας, ο οποίος προωθηθεί την εκµίσθωση για 30 χρόνια έκτασης 1.000 στρεµµάτων για κάνναβη.