Τελικά, ποιός υπήρξε ο αρχαιότερος χασικλής του πλανήτη γη;

Σε γρίφο εξελίσσεται η εύρεση του αρχαιότερου χρήστη κάνναβης στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ή τουλάχιστον η τεκμηριωμένη βάσει επιστημονικών στοιχείων αποδεδειγμένα αρχαιότερη ψυχοδηλωτική χρήση του φυτού.

Μέχρι πρότινος γνωρίζαμε ότι αυτά συνέβαιναν 2.500 χρόνια πριν… Τις προάλλες όμως, η επιστημονική έρευνα πρόσθεσε 200 ακόμη χρόνια παλαιότητας στην  ψυχοτρόπο χρήση του φυτού. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, ήταν 2700 χρόνια πριν όταν ιερείς και προσκυνητές ενός ναού στο Τελ Αβίβ απαξίωναν άθελά τους τον νομοθέτη του μέλλοντος και λοιδορούσαν τον σύγχρονο πολιτισμό μας που επιβάλει επί ποινή φυλακίσεως αποχή από τη χρήση του φυτού.

[Του Αποστόλη Καπαρουδάκη από το free press περιοδικό You May Say…]

2500 χρόνια πριν ένας μακρυμάλλης, γαλανομάτης σαμάνος…

Το 2008, οι ανασκαφές έφεραν στο φως έναν τάφο περίπου 2500 ετών στην επαρχεία Xinjiang-Uighur της Κίνας. Εκεί κείτονταν ένας μακρυμάλλης, γαλανομάτης Καυκασιανός σαμάνος και δίπλα του σε μια μεγάλη κρύπτη, κάνναβη διατηρημένη σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. Σύμφωνα με την ανακοίνωση  της ομάδας των επιστημόνων στο Journal of Experimental Botany, αυτή ήταν η παλαιότερη τεκμηριωμένη καταγραφή ψυχοτρόπου χρήσης του φυτού, είτε αυτή απέβλεπε σε λατρευτικές τελετές και μαντεία, είτε σε φαρμακευτική αξιοποίησή του, είτε απλά σε ευφορική.

Το «αρχαιότερο κλαδί κάνναβης που χρησιμοποιούνταν για ευφορική ή λατρευτική χρήση» και βρέθηκε στο πλάι του Καυκάσιου σαμάνου.

2500 χρόνια πριν και η πριγκίπισσα με τα τατού και την κάνναβη…

Πριν όμως βρεθεί ο γαλανομάτης Καυκάσιος, το 1993, ανακαλύφθηκε ο ηλικίας 2500 ετών τάφος της «Κόρης με τα Τατού και την Κάνναβη». Ήταν θαμμένη εν μέσω έξι αλόγων στην οροσειρά Αλτάι στην Ανατολική-Κεντρική Ασία, στο σημείο όπου συναντώνται η Ρωσία, η Κίνα, η Μογγολία και το Καζακστάν, εκεί από όπου πηγάζουν οι ποταμοί Ιρτίς και Ομπ.

Η πριγκίπισσα έφερε στον έναν της ώμο έντονα και καλοδιατηρημένα τατουάζ που θυμίζουν αυτά της δικής μας εποχής και δίπλα της στον τάφο, κείτονταν επίσης μικρή ποσότητα κάνναβης. Σύμφωνα μάλιστα με τον μύθο, μια κατάρα συνοδεύει την κόρη αυτή, και εάν η Κόρη δεν επιστρέψει στον τάφο της, μεγάλο κακό θα βρει όσους την εμποδίζουν να ησυχάσει μεταφέροντάς την σε μουσεία χαλώντας «τη μαστούρα της».

Όμως, 2700 χρόνια πριν λειτουργούσε… ένας λατρευτικός τεκές στο Τελ Αβίβ

 Πριν λίγες ημέρες όμως, εν έτει 2020, οι επιστήμονες πρόσθεσαν 200 ακόμη χρόνια ιστορίας στην ευφορική και λατρευτική χρήση του φυτού: Το νέο εύρημα διεκδικεί πλέον επάξια τον τίτλο της αρχαιότερης κάνναβης καθώς ευρέθη εντός εβραϊκού ναού που λειτουργούσε αποδεδειγμένα πριν από 2.700 χρόνια.

Τα υπολείμματα του φυτού που σήμερα, 2.700 χρόνια μετά, είναι σε πολλά μέρη του πλανήτη απαγορευμένο ως «ναρκωτικό», βρέθηκαν σε βωμό ασβεστολιθικού πετρώματος στον εβραϊκό ναό της πόλης Αράντ, στο σημερινό Ισραήλ. Εκεί ιερείς και πιστοί έκαναν χρήση κάνναβης.

Στον βωμό βρέθηκαν επίσης και ίχνη μύρου, ένα από τα δώρα των Μάγων στον νεογέννητο Ιησού σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη.

Η αρωματική ρητίνη κάνναβης, γνωστή στις ημέρες μας ως χασίς, χρησιμοποιείτο συχνά από ιερείς σε τελετουργίες πολλών αρχαίων και σύγχρονων θρησκειών, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνεται η χρήση της σε εβραϊκό ναό, προκαλώντας την απορία μελετητών της Παλαιάς Διαθήκης, σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας Haaretz.

Ο αρχαίος ναός, ενώ στις φωτογραφίες αριστερά και δεξιά επάνω εμφανίζεται η μεγέθυνση των υπολειμμάτων του φυτού που βρέθηκαν επάνω στους βωμούς.

«Αυτή είναι η πρώτη φορά που η χρήση κάνναβης επιβεβαιώνεται στην αρχαία Μέση Ανατολή. Το κάπνισμά της πρέπει να έπαιζε σημαντικό ρόλο στις τελετουργίες που πραγματοποιούνταν στο ναό της Αράντ», λέει ο επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας του Εθνικού Μουσείου του Ισραήλ, ο δρ Εράν Αριε.

Τα ερείπια της αρχαίας Τελ Αράντ στο νότιο τμήμα της ερήμου Νεγκέβ δείχνουν ότι η πόλη υπήρξε κάποτε σημαντικό εμπορικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο. Περικυκλωμένη από απόρθητα τείχη, η Τελ Αράντ διέθετε οχυρό φρούριο στο κέντρο της και ναό, όπου πραγματοποιούνταν θυσίες ζώων. Η ανασκαφή της πόλης το 1960 έφερε στο φως τον μοναδικό αρχαίο εβραϊκό ναό στο Ισραήλ, εκτός του ναού του Σολομώντα.

Εξήντα χρόνια μετά την ανασκαφή, η ομάδα του δρ. Αριε ολοκλήρωσε τη χημική μελέτη της σκούρας οργανικής ουσίας, που ανακαλύφθηκε στη βάση των δύο βωμών του ναού, αποδεικνύοντας ότι η ουσία είναι ρητίνη κάνναβης, που χρησιμοποιείτο πιθανότατα για τις παραισθησιογόνες ιδιότητές της. Και ο δρ Αριέ, δήλωσε:

Πρόκειται για την αρχαιότερη καταγραφή τελετουργικής χρήσης κάνναβης στον κόσμο

Το γεγονός ότι η αρχαιολογική ομάδα στο Ισραήλ δεν ανακάλυψε ίχνη σπόρων ή ανθών κάνναβης, πείθει τον δρα Αριε ότι η αποξηραμένη ρητίνη του φυτού εισήχθη από άλλη περιοχή. «Το κάστρο της Αράντ είναι σχετικά μικρό και το προαύλιο του ναού αποτελούσε τόπο συγκέντρωσης όλων των κατοίκων για τις θρησκευτικές τους τελετές.

Αυτό σημαίνει ότι η χρήση κάνναβης γινόταν από όλους τους πιστούς και όχι μόνο από το ιερατείο, όπως έχει καταγραφεί σε άλλους αρχαίους πολιτισμούς», λέει ο Αριε σύμφωνα με το CNN. Οι δύο βωμοί βρίσκονταν, όμως, στο «ιερό» του ναού, η είσοδος στο οποίο ίσως να ήταν απαγορευμένη στους πολίτες.

Η περιοχή που έφερε στο φως η ανασκαφή του Τελ Αβίβ

Μια… περίεργη νόθευση του προϊόντος

Κι αν επί των ημερών μας κάθε λογής επιτήδειοι νοθεύουν την κάνναβη για να αυξήσουν το κέρδος τους από τη μαύρη αγορά της, προκαλώντας ρίγη ανατριχίλας στους λάτρεις του φυτού, δε συνέβαινε το ίδιο κατά την αρχαιότητα.

Όταν πέρυσι για παράδειγμα ξέσπασε σάλος με έρευνα σύμφωνα με την οποία η κάνναβη που πωλείται στους δρόμους της Μαδρίτης είναι μολυσμένη με περιττώματα ζώων, κανείς δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι η πρακτική αυτή δεν ενοχλούσε ιδιαίτερα τους προγόνους μας: Σύμφωνα με την πρόσφατη ανακάλυψη, στο Τελ Αβίβ στον μικρότερο από τους δύο βωμούς, «η αρχαία κάνναβη» είχε αναμειχθεί με κοπριά ζώου. «Ενδεχομένως για να καεί πλήρως, παράγωντας μεγαλύτερο όγκο καπνού», λένε οι ερευνητές.

Στον μεγαλύτερο βωμό εντοπίστηκαν επίσης ίχνη μύρου ανακατεμένου με ζωικό λίπος ώστε να επιταχύνεται η καύση.

Ο ναός χτίστηκε γύρω στο 750 π.Χ., την περίοδο του βασιλείου του Ιούδα μεταξύ του 10ου και του 6ου αιώνα π.Χ., που καλύπτει τη χρονική περίοδο από τη βασιλεία του Σολομώντα μέχρι αυτή του Ιωσία το 610 π.Χ.

Αρχαιολογικές έρευνες στον συγκεκριμένο χώρο γίνονται από το 1960, αλλά το παράδοξο με την κάνναβη ήταν ότι οι επιστήμονες γνώριζαν πως βρισκόταν εκεί και έκαναν υποθέσεις περί τίνος επρόκειτο, χωρίς όμως να διαθέτουν τα τεχνικά μέσα να επιβεβαιώσουν αυτό που τους έλεγε η διαίσθησή τους. Ότι, δηλαδή, οι ιερείς πριν από σχεδόν 3.000 χρόνια έκαιγαν κάνναβη, για να εισπνέουν τις παραισθησιογόνες αναθυμιάσεις της.

 

Αρχαίο bong (ή ατμιστής, όπως το δει κανείς) από το Science Magazine . Φύλλα κάνναβης και καυτές πέτρες τοποθετούνταν στον ξύλινο δοχείο ώστε να προκύψουν αναθυμιάσεις.

Το στοιχείο που προβληματίζει τους επιστήμονες είναι το πώς η κάνναβη βρέθηκε στο Ισραήλ, καθώς δεν φύτρωνε στην περιοχή εκείνη την περίοδο. Επιπλέον, το γεγονός ότι η μορφή στην οποία βρέθηκε, παραπέμπει σε επεξεργασμένο προϊόν και όχι απλώς στην αποξηραμένη εκδοχή του.

Έτσι, καθώς αποτελεί μυστήριο το πώς και από πού την προμηθεύονταν, το πιθανότερον είναι ότι οι ιερείς στην αρχαία Ιουδαία «την άκουγαν» με καθαγιασμένο χασίς «αγνώστου προελεύσεως».

Το μόνο βέβαιο είναι ότι «το έγκλημα», έχει σύμφωνα με τον σύγχρονο νομικό πολιτισμό, παραγραφεί εδώ και καιρό.