O «νονός» ή «πατέρας» της «ιατρικής κάνναβης» Raphael Mechoulam που έφυγε από τη ζωή στις 9 Μαρτίου 2023 σε ηλικία 93 ετών, είναι ο επιστήμονας που ανακάλυψε τη δεκαετία του ’60 την ύπαρξη της τετραυδροκανναβινόλης (THC) της ψυχοτρόπου ουσίας της κάνναβης, αλλά και την ύπαρξη της κανναβιδιόλης (CBD).

Έπειτα προχώρησε στην τεκμηρίωση της ύπαρξης  και της λειτουργίας του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού, αλλάζοντας  με  αυτό τον τρόπο όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι τότε για το φυτό και τις ευεργετικές επιδράσεις του.

Με τις ανακαλύψεις του αυτές, άλλαξαν τα μέχρι τότε δεδομένα της επιστήμης και άνοιξε ο δρόμος για όλες τις σύγχρονες έρευνες που αφορούν στην κάνναβη.

Σας μεταφέρουμε παρακάτω το αφιέρωμα των περιοδικών You May Say… και Τεκές στη ζωή και το έργο του κυρίου καθηγητή.

«Οι χρηματοδοτήσεις μου είναι αστείες, παλεύω για μια επιχορήγηση 50 χιλιάδων. Τα χρήματα για την ακαδημαϊκή έρευνα είναι αυτού του επιπέδου…», έλεγε πριν λίγα μόλις χρόνια ο ανάμεσα σε άλλα υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ, φωτίζοντας με χαρακτηριστικό τρόπο τις δυσκολίες με τις οποίες προχωράει η επιστημονική έρευνα για το φυτό.

«Οι φαρμακευτικές εταιρείες απ’ την άλλη, λένε: αφού δεν υπάρχει πατέντα γιατί να κάνω επένδυση;». «Πιστεύω βέβαια ότι θα δούμε σύντομα αλλαγές μιας και τώρα βλέπουν οι φαρμακευτικές εταιρείες ότι η αγορά της κανναβιδιόλης (CBD) είναι μια μεγάλη και κερδοφόρος αγορά», συμπλήρωνε…

Ο καθηγητής στο εργαστήριό του στο Πανεπιστήμιο του Ισραήλ πριν λίγα χρόνια.

O καθηγητής την εποχή των πρώτων ανακαλύψεών του.

Ο κρυμμένος χημικός θησαυρός 

Ακόμη και μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η επιστήμη δεν είχε κατανοήσει ούτε τα στοιχειώδη για την κάνναβη.

Η κάνναβη είχε περάσει στην παρανομία και λίγοι ήταν οι σοβαροί επιστήμονες που θα τολμούσαν να ρισκάρουν τη φήμη τους μελετώντας την. Μέχρι που μία ημέρα του 1963, ο νεαρός χημικός με ειδίκευση στην οργανική χημεία, αποφάσισε να εξετάσει τη χημική σύνθεση του φυτού.

Του φαινόταν περίεργο ότι, παρόλο που η μορφίνη είχε παραχθεί από το όπιο το 1805 και η κοκαΐνη από τα φύλλα της κόκας το 1855, οι επιστήμονες δεν είχαν ιδέα ποιο είναι το κύριο ψυχοδραστικό συστατικό στην κάνναβη.

Ο Mechoulam ζήτησε από την αστυνομία να του δώσει 5 κιλά από μία μεγάλη ποσότητα χασίς του Λιβάνου που είχαν κατασχέσει οι αρχές. Με την ερευνητική ομάδα του, απομόνωσε -και σε μερικές περιπτώσεις συνέθεσε- μία σειρά ουσιών, τις οποίες δοκίμασε, σε ενέσιμη μορφή, σε πιθήκους Rhesus. Μόνο σε έναν η επίδραση ήταν εμφανής. «Κανονικά οι πίθηκοι Rhesus είναι αρκετά επιθετικοί… Αλλά όταν τους κάναμε την ένεση, οι πίθηκοι αυτοί έγιναν εξαιρετικά ήρεμοι… Σχεδόν έμειναν καθιστοί».

Μια από τις τελευταίες δημόσιες παρουσίες του καθηγητή (ICBC, Βερολίνο 2019)

Περαιτέρω δοκιμές απέδειξαν αυτό που ο κόσμος τώρα γνωρίζει: Ότι η εν λόγω ένωση είναι το κύριο ενεργό συστατικό του φυτού, η ουσία που «αλλάζει το μυαλό».

Ο Mechoulam είχε ανακαλύψει την τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Ο ίδιος και η ομάδα του αποσαφήνισαν επίσης τη χημική δομή της κανναβιδιόλης (CBD), ένα άλλο βασικό συστατικό της κάνναβης, το οποίο έχει πολλές ιατρικές χρήσεις αλλά όχι ιδιαίτερες ψυχοδραστικές επιπτώσεις.

Για τις ανακαλύψεις αυτές και πολλές άλλες, ο Mechoulam καθιερώθηκε ως ο πατριάρχης της επιστήμης της κάνναβης. Γεννημένος στη Βουλγαρία, υπήρξε μέλος της Ισραηλινής Ακαδημίας Επιστημών και Ανθρωπιστικών Σπουδών και επίκουρος καθηγητής στη Ιατρική Σχολή του Εβραϊκού Πανεπιστημίου Hadrassa, όπου διεύθυνε ακόμα ένα εργαστήριο μέχρι τον θάνατό του.

Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 400 επιστημονικά άρθρα και είναι κάτοχος περίπου 25 διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ο ευγενικός αυτός παππούς πέρασε μια ολόκληρη ζωή μελετώντας την κάνναβη, την οποία ονομάζει «ιατρικό θησαυρό που περιμένει να ανακαλυφθεί». Και μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Δεν έχει δοκιμάσει ποτέ κάνναβη.

Το Ισραήλ έχει σήμερα από τα πιο προηγμένα προγράμματα ιατρικής κάνναβης στον κόσμο. Ο Mechoulam διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στη δημιουργία του και είναι περήφανος για τα αποτελέσματα. Πολύ περισσότεροι από 120.000 ασθενείς έχουν άδεια χρήσης κάνναβης για τη θεραπεία παθήσεων όπως το γλαύκωμα, η νόσος του Crohn, οι φλεγμονές, η απώλεια όρεξης, το σύνδρομο Tourette και το άσθμα.

Παρά ταύτα, ο κ. Mechoulam δεν υποστηρίζει ιδιαίτερα τη νομιμοποίηση της κάνναβης για ψυχαγωγική χρήση. Δεν πιστεύει ότι κάποιος πρέπει να πάει στη φυλακή για κατοχή, αλλά επιμένει ότι η κάνναβη «δεν είναι μια αβλαβής ουσία» –ειδικά για τους νέους. Αναφέρει μελέτες που δείχνουν ότι η παρατεταμένη χρήση μαριχουάνας μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο εγκέφαλος κατά την εφηβική και πρώιμη νεανική ηλικία. Σημειώνει ότι σε κάποιους ανθρώπους η κάνναβη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και εν τέλει εξουθενωτικές κρίσεις άγχους. Και επισημαίνει μελέτες που υποδηλώνουν ότι η κάνναβη μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση σχιζοφρένειας σε όσους έχουν γενετική προδιάθεση της νόσου.

Το 1992 ο Mechoulam και οι συνάδελφοί του έκαναν μια ακόμη εξαιρετική ανακάλυψη. Απομόνωσαν τη χημική ουσία που παράγει το ανθρώπινο σώμα και η οποία δεσμεύεται στον ίδιο υποδοχέα του εγκεφάλου όπως η ουσία THC της κάνναβης.

Την ονόμασε ανανδαμίδιο από τη σανσκριτική λέξη για την «υπέρτατη χαρά». Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν διάλεξε εβραϊκό όνομα, απάντησε «Επειδή στα εβραϊκά δεν υπάρχουν πολλές λέξεις για την ευτυχία. Οι Εβραίοι δεν θέλουν να είναι ευτυχισμένοι…»

Από τότε έχουν ανακαλυφθεί αρκετά άλλα ενδοκανναβιονοειδή και οι υποδοχείς τους. Οι επιστήμονες αναγνώρισαν ότι τα ενδοκανναβιονοειδή αλληλεπιδρούν με ένα συγκεκριμένο νευρολογικό δίκτυο -με τον τρόπο που κάνουν οι ενδορφίνες, η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη. Όπως έλεγε ο καθηγητής:

Πηγές / Διαβάστε Περισσότερα:

Vice: Meet the ‘Father of Cannabis,’ the Man Who Discovered Why Weed Makes You High

Η ιστοσελίδα του ντοκιμαντέρ για τη ζωή του καθηγητή: Mechoulam The Scientist

Independent: Worlds Leading Marijuana Experts says he has never smoked a joint