Ο σπουδαίος Έλληνας λογοτέχνης, συμπεριέλαβε στη συλλογή δοκιμίων του «Τα Πάρεργα» και ένα κείμενο που αφορά στην εμπειρία του από τη χρήση χασίς,
«Όταν πριν μερικά χρόνια αναγκάστηκα να περάσω τον χειμώνα στην Αίγυπτο αφού θαύμασα τις πυραμίδες, τις καμήλες και τον αντιβασιλέα, αφού άκουσα τα αυλοτύμπανα, έφαγα μπανάνες και ήπια ζουμί ταμάρινθου, για να μην αφήσω χωρίς να γευτώ καμία από τις απολαύσεις των φαραώ, αποφάσισα να ρουφήξω και μια δόση ασιχίου» γράφει. Το δε «ασίχιο» του φάνηκε άθλιο στη γεύση και τη μυρωδιά, «έχει όμως», όπως ομολογεί, «το προτέρημα να μεταφέρει όσους αηδιάζουν με την πεζή πραγματικότητα του πλανήτη, στη χώρα των ονείρων»…
[Του Αποστόλη Καπαρουδάκη, από το 5ο τεύχος του περιοδικού Τεκές]
Η συλλογή «Τα Πάρεργα» κυκλοφόρησε το 1885 σε επιμέλεια του Δ. Ι. Σταματόπουλου και περιελάμβανε κείμενα του Ροΐδη που είχαν δημοσιευτεί την προηγούμενη δεκαπενταετία.
Τo δοκίμιο που αφορά στη χρήση του χασίς έχει τίτλο «Ορέστης και Πυλάδης» μιας και περιλαμβάνει σκέψεις σχετικές με τους ομώνυμους ήρωες της μυθολογίας. Σκέψεις που έκανε ο Ροΐδης ενώ βρίσκονταν υπό την επήρεια της κάνναβης και τις κατέγραψε σύμφωνα με τα λεγόμενά του ο Γερμανός συνταξιδιώτης του κ. Όεσλιχ.
Η κατανάλωση έγινε όπως διαβάζουμε μέσω βρώσης ή πόσης «αφού κατέπιον το χάπιον», γράφει ο Ροΐδης. Λίγα άλλωστε χρόνια πριν, το 1849 είχε σταματήσει τη λειτουργία της η περίφημη «Λέσχη του Χασίς» στην οποία προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών από τον Αλέξανδρο Δουμά, τον Ζεραρ ντε Νερβάλ, τον Βίκτωρ Ουγκώ, τον Σαρλ Μπωντλαιρ, τον Ευγένιο Ντελακρουά και τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ, επιδίδονταν στην κατανάλωση του «dawamesk», του αφεψήματος που περιελάμβανε χασίς, κανέλα, γαρίφαλο, μοσχοκάρυδο, φιστίκι, ζάχαρη, χυμό πορτοκαλιού, βούτυρο και καθαριδίνη.
Καθώς ο Δρ Μορό, μέλος της Λέσχης του Χασίς, δημοσίευσε το 1846 το βιβλίο του 439 σελίδων με τίτλο: «Για το Χασίς και την πνευματική αποξένωση- Ψυχολογική Μελέτη», και στο βιβλίο αυτό αναφέρεται και ο Ροΐδης, μπορούμε απλά να υποθέσουμε ότι «το χάπι» που κατάπιε ο αιρετικός Συριανός συγγραφέας ίσως να περιείχε μια μίξη των συστατικών του «dawamesk».
Όσο για τα αποτελέσματά της χρήσης, όσο αφορά στην έξαψη της φαντασίας του Ροΐδη θα πρέπει κανείς να μελετήσει το απολαυστικό κείμενο του συγγραφέα της αφορισμένης από την εκκλησία Πάπισσας Ιωάννας, για να έχει μια πληρέστερη εικόνα. Η περιπαικτική περιγραφή πάντως του Συριανού συγγραφέα, αποτελεί από μόνη της έναν οδηγό.
Ο στενογράφος στο επάγγελμα και λάτρης των βιολογικών πειραμάτων τις ελεύθερες ώρες του κύριος Όεσλιχ, δεν γνώριζε μεν την ελληνική, κατέγραψε όμως τα όσα άκουγε να ξεστομίζει ο Ροΐδης που βρίσκονταν υπό την επήρεια της κάνναβης και μονολογούσε… σε μορφή Greeklish… Και ο συγγραφέας αποφάσισε, να παρουσιάσει έπειτα ένα μέρος από το κείμενο αυτό ως «Ορέστης και Πυλάδης».
Πάντως με το συμπέρασμα του Ροΐδή δύσκολα θα μπορούσε κανείς να διαφωνήσει καθώς όπως λέει «η αρετή του χασίς βρίσκεται στο ότι όπως φαίνεται ενισχύει τις ιδέες που ήδη υπάρχουν στη σκέψη κι όχι στο ότι πλάθει νέες»…
Το επίμαχο δοκίμιο μπορείτε να το κατεβάσετε σε μορφή pdf από εδώ (καθώς το απομονώσαμε από τα υπόλοιπα δοκίμια της συλλογής για την ευκολία της μελέτης), ενώ ολόκληρη τη συλλογή «Τα Πάρεργα» μπορείτε να την κατεβάστε δωρεάν σε μορφή pdf από την βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κρήτης, «Ανέμη». To έργο ψηφιοποιήθηκε το 2006, ενώ δυστυχώς η βιβλιοθήκη αυτή από το 2009 παραμένει ανενεργή «λόγω έλλειψης πόρων».
Μια έντυπη έκδοση του «Ορέστης και Πυλάδης» κυκλοφορεί και σε βιβλιαράκι πενήντα σελίδων μαζί με το δοκίμιο «Βρυκόλακες του Μεσαίωνα» από τις εκδόσεις Βερέττα. Στην έκδοση αυτή περιλαμβάνεται και μετάφραση του κειμένου στη νέα ελληνική, δεν απουσιάζουν όμως οι αναφορές του επιμελητή της στην κάνναβη ως «χημική παραισθησιογόνα ουσία», γεγονός που καθιστά την έκδοση… ελαφρώς εκτός χρόνου.
